Η επαγγελματική ικανοποίηση ιατρών, νοσηλευτών και άλλων επαγγελματιών υγείας των δημοσίων γενικών νοσοκομείων της Κύπρου

Abstract

Παρά τη μεγάλη σημασία της επαγγελματικής ικανοποίησης των εργαζομένων στον τομέα παροχής υπηρεσιών υγείας, ο κυπριακός υγειονομικός χώρος χαρακτηρίζεται από απουσία ερευνητικών εργασιών που να σχετίζονται με αυτή. Η παρούσα ερευνητική εργασία αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας πρώτης εικόνας, μέσα από την καταγραφή του επιπέδου της επαγγελματικής ικανοποίησης των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία της Κύπρου, τη διερεύνηση θεμάτων που σχετίζονται με αυτή και τη συγκριτική ανάλυση ανά νοσοκομείο και επαγγελματική κατηγορία. Η έρευνα έγινε με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου που μέτρα τόσο συνολική ικανοποίηση και ικανοποίηση από διάφορες παραμέτρους (όπως οργάνωση και διεύθυνση, συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων κ.ά.) όσο και ζητήματα που σχετίζονται με αυτήν (όπως επαλήθευση προσδοκιών, πρόθεση αλλαγής επαγγέλματος, επηρεασμός συμπεριφοράς από επαγγελματική ικανοποίηση κ.ά.). Το δείγμα αποτέλεσαν 770 επαγγελματίες υγείας και λήφθηκε με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία, ξεχωριστά για κάθε νοσοκομείο και κατηγορία προσωπικού. Τα ερωτηματολόγια δόθηκαν με άμεση επικοινωνία με τους συμμετέχοντες, συμπληρώθηκαν χωρίς την παρουσία του ερευνητή και συλλέχθηκαν σε κάλπες. Για την στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι (1) περιγραφικής στατιστικής και (2) επαγωγικής στατιστικής, με τη χρήση του λόγου συμπληρωματικών πιθανοτήτων (odds ratio) για συγκριτική ανάλυση μεταξύ νοσοκομείων, επαγγελματικών κατηγοριών και κοινωνικο- δημογραφικών ομάδων. Από τα ευρήματα διαπιστώθηκε ότι η συνολική ικανοποίηση βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (80% ικανοποιημένοι- πολύ ικανοποιημένοι), με πιο ικανοποιημένους τους εργαζόμενους στην Πάφο και λιγότερο στη Λεμεσό. Βρέθηκε ακόμη ότι υπάρχει θετική συσχέτιση με το φύλο (περισσότερο ικανοποιημένοι οι άντρες), την ηλικία και το εισόδημα. Η ικανοποίηση αντλείται κυρίως από το ιδιαίτερο αντικείμενο της επαγγελματικής δραστηριότητας (ιδιαίτερα για ιατρούς και λοιπούς επαγγελματίες) και τη σχέση με τους ασθενείς. Για τους νοσηλευτές δε, καθοριστικός είναι και ο ρόλος των αποδοχών. Αντίθετα από την συνολική ικανοποίηση, η ικανοποίηση ως προς διάφορες παραμέτρους της εργασίας βρίσκεται στις περισσότερες από αυτές σε χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα, στις 119 από τις 16 υπό αξιολόγηση παραμέτρους, η πλειονότητα του συνόλου των εργαζομένων παρουσιάζεται λίγο ως καθόλου ικανοποιημένη, ενώ μόνο σε 5 πολύ ή πάρα πολύ ικανοποιημένη. Ιδιαίτερα αυξημένος είναι σε όλα τα νοσοκομεία και επαγγελματικές ομάδες ο μέσος βαθμός δυσαρέσκειας όσον αφορά την αναγνώριση και προώθηση της προσωπικής ανάπτυξης, την εξασφάλιση αντικειμενικότητας στις προαγωγές από την αξιολόγηση, την αναγνώριση και επιβράβευση θετικών προσπαθειών, την παροχή κινήτρων και την οργάνωση και διεύθυνση του νοσοκομείου. Συγκριτικά, ως προς τις ίδιες παραμέτρους, τόσο οι επαγγελματικές ομάδες όσο και τα νοσοκομεία διαφοροποιούνται μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, η ικανοποίηση των λοιπών επαγγελματιών υγείας υστερεί έναντι των άλλων επαγγελματικών ομάδων σε 12 από τις 16 παραμέτρους. Η δε Πάφος, παρουσιάζει σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα στις 14 από τις 16 παραμέτρους έναντι των άλλων νοσοκομείων. Η υψηλή συνολική ικανοποίηση σίγουρα δεν πρέπει να επαναπαύει κάτι που καταδεικνύει άλλωστε το χαμηλό επίπεδο ικανοποίησης ως προς τις περισσότερες παραμέτρους της. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της ικανοποίησης των εργαζομένων στη Λεμεσό, καθώς και των λοιπών επαγγελματιών υγείας. Τα οποιαδήποτε βελτιωτικά μέτρα, θα πρέπει να στρέφονται περισσότερο προς την κατεύθυνση των αντικειμενικότερων προαγωγών και του ισχύοντος συστήματος αξιολόγησης, της αναγνώρισης, επιβράβευσης των θετικών προσπαθειών, της προώθησης της προσωπικής ανάπτυξης, της παροχής κινήτρων, της βελτίωσης της οργάνωσης και διοίκησης και της λήψης μέτρων για βελτίωση του φόρτου εργασίας.