Αντιγόνη: μύθος και ήθος της dramatis personae: Η επιβίωση του αρχαίου δράματος από την Αντιγόνη του Σοφοκλή έως την Αντιγόνη του Jean Anouilh και την Ισμήνη του Γιάννη Ρίτσου

Abstract

Βασικό κριτήριο της επιλογής του θέματος στην παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή υπήρξε η απόπειρα να αναδειχθεί η διαχρονικότητα του πανάρχαιου θηβαϊκού μύθου, που αφορά τον οίκο των Λαβδακιδών, με επίκεντρο την υιοθέτησή του από δύο δημιουργούς του 20ου αιώνα, τον Jean Anouilh και τον Γιάννη Ρίτσο. Η μεταπτυχιακή διατριβή έχει διττό στόχο: Πρώτιστο μέλημα αποτελεί ο αντιστικτικός παραλληλισμός της Αντιγόνης του Jean Anouilh και της Ισμήνης του Γιάννη Ρίτσου από το έργο του Τέταρτη Διάσταση με την τραγωδία Ἀντιγόνη του Σοφοκλή. Σε δεύτερο επίπεδο γίνεται απόπειρα αποκρυπτογράφησης στα δύο νεότερα έργα των στοιχείων της Αισθητικής της Πρόσληψης (Rezeptionsästhetik) του Robert Jauss, που «επαληθεύουν» την ευελιξία και την επιβίωσή του θηβαϊκού μύθου στη σύγχρονη εποχή. Μέσα από τη συγκριτική ανάλυση του σοφόκλειου δράματος και της Αντιγόνης του Jean Anouilh επισημαίνονται οι ανατροπές και οι διαφοροποιήσεις του Anouilh από το αρχαίο διακείμενο, που καθορίζουν την προσέγγιση του συγγραφέα στον αρχαίο μύθο μέσα από το πρίσμα του Υπαρξισμού και του Θεάτρου του Παραλόγου. Με την εξ αντιδιαστολής μελέτη της Ἀντιγόνης του Σοφοκλή και της Ισμήνης του Γιάννη Ρίτσου γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η διαφοροποίηση των νεότερων έργων από το πρωτότυπο, όπως αυτή παρου-σιάζεται με έντονη την επίδραση του λογοτεχνικού ρεύματος του Μοντερνισμού και της φιλοσοφικής προοπτικής του Υπαρξισμού. Προκύπτει κατόπιν έρευνας ότι οι δύο νεότεροι συγγραφείς «ανοικειώνουν» τον οικείο μύθο δημιουργώντας μια αισθητική απόκλιση και στοχεύοντας στην ανασυγκρότηση του ορίζοντα προσδοκιών του σύγχρονου αναγνώστη αποδεικνύοντας την καθολική και τη διαχρονική ποιητική αξία του σοφόκλειου δράματος.