Η λειτουργία του "Φωτός" στην τραγωδία του Σοφοκλή Τραχίνιαι

Abstract

Στην τραγωδία του Σοφοκλή Τραχίνιαι δοκιμάζονται οι μέθοδοι τις οποίες αξιοποιεί ο άνθρωπος προκειμένου να αποκτήσει την πολυπόθητη για τον ίδιο γνώση. Στην παρούσα μελέτη διαπιστώνεται ότι οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις που οι ήρωες του έργου σχηματίζουν με βάση τις κύριες αισθήσεις, την όραση και την ακοή, λειτουργούν προωθητικά, προκειμένου να χυθεί «φως» στην εναγώνια διαδρομή για την αναγνώριση της αλήθειας. Ειδικότερα, το ενδιαφέρον εστιάζεται στην ερμηνευτική προσέγγιση των όρων που επιλέγει ο ποιητής, και έχουν συνάφεια με την όραση και το «φως». Οι όροι αυτοί, όπως διαπιστώνεται, είναι δηλωτικοί του τρόπου με τον οποίο τα πρόσωπα προσλαμβάνουν την πραγματικότητα γύρω τους και αναλαμβάνουν δράση συνειδητοποιώντας εν τέλει τα όριά τους απέναντι στους κοινωνικούς κανόνες, το ερωτικό πάθος και τη θεϊκή βούληση. Η εργασία δομείται σε τρία μέρη. Στο Πρώτο Κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στις αρχαίες θεολογικές, ποιητικές, σοφιστικές και φιλοσοφικές ερμηνείες της εκδήλωσης του φωτός και, σε συνάφεια με αυτό, της φωτιάς στη ζωή του ανθρώπου, καθώς και του ρόλου των αισθήσεων για την πρόσληψη της πραγματικότητας. Στο Δεύτερο Κεφάλαιο με εστίαση στα διαλογικά κυρίως μέρη της τραγωδίας επιχειρείται η, κατά το δυνατόν, εξονυχιστική ερμηνευτική ανάλυση ρημάτων οπτικής αντίληψης και συναφών όρων που σχετίζονται με το δίπολο φως – σκότος. Τέλος, στο Τρίτο Κεφάλαιο καταβάλλεται προσπάθεια να διαπιστωθεί ο βαθμός της συνάφειας που υπάρχει ανάμεσα στο Σοφοκλή και τον Ηράκλειτο στη σύλληψη της σχέσης μεταξύ θείας και ανθρώπινης γνώσης.