Ορθολογική διαχείριση αποβλήτων πλοίων & καταλοίπων φορτίου. Περίπτωση μελέτης ο Λιμένας Κορίνθου

Abstract

Η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων των πλοίων και των καταλοίπων του φορτίου τους είναι ένα θέμα εξαιρετικού ενδιαφέροντος καθώς εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της θαλάσσιας ρύπανσης από τα εμπορικά πλοία, με τις τραγικές συνέπειες κυρίως της πετρελαϊκής ρύπανσης η οποία ενεργοποίησε μια σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση της. Το θεωρητικό υπόβαθρο της ερευνητικής διαδικασίας βασίζεται στο αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο και τις διεθνής συμβάσεις που έχουν συναφθεί με στόχο την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης. Τα εμπορικά πλοία μεταφέροντας όλων των ειδών τα εμπορεύματα του σύγχρονου κόσμου, αλλά και δημιουργώντας τα ίδια απόβλητα κατά τη λειτουργία τους, απαιτούν την ορθολογική διαχείρισή αυτών καθώς αποτελούν απειλή για το περιβάλλον. Η Διεθνής Σύμβαση της MARPOL 73/78 και η οδηγία πλαίσιο 2000/59/ΕΚ για τις ευκολίες υποδοχής των απόβλητων στους λιμένες, καθορίζουν ακριβείς περιορισμούς και διαδικασίες για την ορθολογική διαχείριση τους ώστε να παραδίδονται με ασφάλεια σε όλους τους λιμένες. Ως περιοχή μελέτης για την αξιολόγηση των ως άνω διαδικασιών, επιλέχθηκε ο λιμένας Κορίνθου. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα ήταν: η εμπορική, επιβατική και τουριστική κίνηση του λιμένα, οι ποσότητες των αποβλήτων που παραδίδονται μέχρι σήμερα, τα σχέδια της χωροταξικής επέκτασης του λιμένα και οι αντίστοιχες προβλέψεις για την αύξηση της εμπορικής και τουριστικής κίνησης. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το Λιμεναρχείο Κορίνθου, το Υπουργείο Ναυτιλίας και τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα απόβλητα, με τους εξής στόχους : α) την αξιολόγηση του λιμένα ως προς τη διαχείριση των αποβλήτων των πλοίων που καταπλέουν σε αυτόν. β) Κατά πόσο θεωρείται επικίνδυνος για απορρίψεις αποβλήτων στο θαλάσσιο περιβάλλον. γ) Αν υπάρχουν στο λιμένα κατάλληλες ευκολίες υποδοχής για την παραλαβή και προσωρινή αποθήκευση των αποβλήτων των πλοίων. γ) Κατά πόσο ο λιμένας έχει την ικανότητα να διαχειριστεί την αύξηση των αποβλήτων, που θα προκύψει από την επέκταση του. δ) Αλλαγές ή βελτιώσεις ώστε τα απόβλητα των πλοίων να παραλαμβάνονται και να διαχειρίζονται σύμφωνα με την ορθή πρακτική. v Η μεθοδολογία ακολούθησε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά στην έρευνα για την υφιστάμενη κατάσταση στη διαχείριση των αποβλήτων των πλοίων και ο δεύτερος στην εκτίμηση της κατάστασης κατά την επέκταση του λιμένα. Και για τους δύο άξονες πραγματοποιήθηκε εκτίμηση ποσοτήτων αποβλήτων και τα συμπεράσματα διεξήχθησαν με την μέθοδο των συνεντεύξεων από άτομα που εμπλέκονται στις διαδικασίες. Από την έρευνα προέκυψε ότι ο λιμένας Κορίνθου δεν κρίνεται επικίνδυνος για ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η περιορισμένη σημερινή εμπορική και επιβατική κίνηση καθιστά τη διαχείριση των αποβλήτων των πλοίων ελεγχόμενη και τις λιμενικές εγκαταστάσεις επαρκείς για την τήρηση των διαδικασιών. Είναι εμφανής η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και ουσιαστικών ελέγχων. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην τήρηση των διαδικασιών που απαιτούνται παίζουν οι ανάδοχες εταιρείες συλλογής των αποβλήτων και όχι οι αρμόδιες αρχές. Το γεγονός αυτό οδηγεί το δεύτερο σκέλος της έρευνας στο συμπέρασμα ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος διαχείρισης των αποβλήτων των πλοίων. Απαιτείται νέο σύστημα παρακολούθησης της διαδικασίας, μόνιμες εγκαταστάσεις υποδοχής αποβλήτων και εξειδικευμένο προσωπικό για την αποτελεσματικότητα των ελέγχων στα πλοία. Για το λόγο αυτό γίνονται προτάσεις χωροθέτησης μόνιμων εγκαταστάσεων προσωρινής αποθήκευσης σε κατάλληλα σημεία ανά είδος αποβλήτων, όπως απαιτείται σε κάθε σύγχρονο λιμένα.