Οι προοπτικές εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Κύπρο. Μελέτη εξεύρεσης και αξιολόγησης κατάλληλων περιοχών για τη χωροθέτηση ηλιακών πάρκων σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου

Abstract

Η ενέργεια είναι θεμελιώδης δύναμη και επηρεάζει όλες τις πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης του πλανήτη. Η συνεχής αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας, η μη ορθολογική χρήση της και η διασπάθιση των φυσικών πόρων της Γης έχουν δημιουργήσει τεράστια περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα. Σε αυτό το κρίσιμο ενεργειακό σκηνικό, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), απαλλαγμένες σε μεγάλο βαθμό από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μπορούν να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο. Ανάμεσα σε όλες τις ΑΠΕ, η ηλιακή ενέργεια παρουσιάζει τεράστιο δυναμικό σε όλες τις χώρες και, με την ορθολογική εκμετάλλευσή της, θα μπορούσαν να υπερκαλυφθούν οι παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες. Όπως διαφαίνεται από τις τάσεις που επικρατούν σήμερα στις ενεργειακές πολιτικές των κρατών, αλλά και βάσει της ταχύτατης εξέλιξης σε τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής από ηλιακή ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, τόσο σε παγκόσμιο όσο και περιφερειακό επίπεδο, θα αποτελέσει τη βασική εναλλακτική πηγή ενέργειας στο εγγύς μέλλον. Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη και απρογραμμάτιστη χωροθέτηση ηλιακών πάρκων δεν βοηθά στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή αναδεικνύει και αξιολογεί περιοχές οι οποίες είναι κατάλληλες προς χωροθέτηση ηλιακών πάρκων σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου (ελεύθερες και κατεχόμενες περιοχές), με τη χρήση Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Π.Σ.), λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων. Η επιλογή των Γ.Π.Σ. έγινε διότι πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη συλλογή, καταχώρηση, ενημέρωση, διαχείριση, ανάλυση και απόδοση κάθε μορφής πληροφορίας που αφορά το γεωγραφικό περιβάλλον. Σε πρώτη φάση, η εργασία παρουσιάζει τις κατάλληλες περιοχές στις οποίες είναι δυνατή η χωροθέτηση ηλιακών πάρκων, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια που πηγάζουν από τη νομοθεσία, καθώς και κριτήρια λειτουργικότητας. Σε δεύτερη φάση, αξιολογείται η καταλληλόλητα αυτών των περιοχών με τον καθορισμό βαρών στα κριτήρια, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο σταθμισμένης επικάλυψης δυναμικών κριτηρίων (Weighted Overlay), βάσει της Διαδικασίας Αναλυτικής Ιεράρχησης. Αποτέλεσμα αυτής της μεταπτυχιακής διατριβής είναι παρουσίαση των βέλτιστων περιοχών για χωροθέτηση ηλιακών πάρκων στην Κύπρο. iv Τα πρακτικά ευρήματα της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής καταδεικνύουν ότι Κύπρος διαθέτει ένα ποσοστό γης 13,47%, το οποίο είναι κατάλληλο για εγκατάσταση ηλιακών πάρκων. Με ακόμα πιο αυστηρά κριτήρια, ένα μικρότερο ποσοστό γης της τάξης του 9,5% της συνολικής έκτασης του μπορεί να θεωρηθεί ως εξαιρετικά κατάλληλο ή κατάλληλο. Σε κάθε περίπτωση, το ποσοστό αυτό γης μπορεί, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, να υπερκαλύψει τις ανάγκες του νησιού σε ηλεκτρική ενέργεια, εάν σε αυτήν εγκατασταθούν ηλιακά πάρκα. Με βάση, λοιπόν, τα στοιχεία αυτά, αλλά και πολλές μελέτες που έχουν γίνει ειδικά για την Κύπρο, η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή προκρίνεται ως, αν όχι η βέλτιστη, τουλάχιστον σίγουρα μία από τις βέλτιστες επιλογές για την απεξάρτηση του νησιού από τις συμβατικές μορφές ενέργειας.