Η εξέλιξη του συστήματος Στανισλάφσκι: Σχολές και μέθοδοι

Abstract

Στόχος της διατριβής αυτής είναι να καταγράψει και να μελετήσει τα βασικά χαρακτηριστικά των μεθόδων υποκριτικής που στηρίζονται στο σύστημα Στανισλάφσκι. Αρχικά γίνεται μία αναφορά στο ίδιο το σύστημα Στανισλάφσκι, τον εμπνευστή του και τα κυριότερα στοιχεία του, καθώς επίσης και στην αναγκαιότητα ενός τέτοιου συστήματος σε σχέση με την εποχή και τις συνθήκες στις οποίες δημιουργήθηκε. Το σύστημα Στανισλάφσκι αφορά την ρεαλιστική προσέγγιση και ερμηνεία ενός ρόλου, και για αυτό κρίθηκε σκόπιμο να γίνει αναφορά και σε μη ρεαλιστικές μεθόδους, προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι διαφορές μεταξύ της μίας και της άλλης προσέγγισης. Μελετώντας το σύστημα Στανισλάφσκι παρατηρούμε ότι δεν αποτελεί μια ενιαία μέθοδο υποκριτικής, αλλά χωρίζεται σε δύο μέρη τα οποία είναι αντικρουόμενα μεταξύ τους. Στο πρώτο μέρος ο Στανισλάφσκι εστιάζει όλο το ενδιαφέρον του γύρω από την ιδέα της «Συγκινησιακής Μνήμης» ενώ στο δεύτερο μέρος, απαρνείται ουσιαστικά την «Συγκινησιακή Μνήμη» και εστιάζει την προσοχή του στην «Μέθοδο των Σωματικών Δράσεων». Το γεγονός αυτό παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, τόσο για το ίδιο το σύστημα όσο και για τους συνεχιστές τού Στανισλάφσκι, καθώς κάποιοι στήριξαν την μέθοδό τους στην πρώτη εκδοχή και κάποιοι άλλοι στην δεύτερη. Οι τρεις σημαντικοί μαθητές του Στανισλάφσκι που μας απασχολούν στην αρχή της διατριβής είναι ο Μπολεσλάφσκι, ο Βαχτάνγκοφ και ο Τσέχοφ. Ο Μπολεσλάφσκι ακολουθεί τον Στανισλάφσκι της πρώτης εκδοχής. Ο Βαχτάνγκοφ καταφέρνει να συγκεράσει όχι μόνο τον πρώιμο και τον ύστερο Στανισλάφσκι, αλλά να ενσωματώσει επιπλέον στοιχεία μιας μη ρεαλιστικής μεθόδου, αυτής του Μέγιερχολντ. Ο Τσέχοφ διαχωρίζει παντελώς την θέση του από τον πρώιμο Στανισλάφσκι, προτείνοντας μια μέθοδο που συγγενεύει σε αρκετά σημεία με εκείνη του Στανισλάφσκι των τελευταίων χρόνων της ζωής του. Τη σκυτάλη παίρνουν οι Αμερικανοί: Ο Λη Στράσμπεργκ, στο Group Theater αρχικά και στο Actors Studio αργότερα, θα ακολουθήσει την διδασκαλία του πρώιμου Στανισλάφσκι. Η Στέλλα Άντλερ αντιθέτως, θα στηρίξει την μέθοδό της στον ύστερο Στανισλάφσκι όπως και ο Σάνφορντ Μάισνερ, ο οποίος όμως θα δημιουργήσει αυτόνομη, δική του σχολή, εστιάζοντας σε άλλα σημεία του συστήματος που αυτός θεωρούσε σημαντικότερα. Τέλος μας απασχολούν νεώτεροι σημαντικοί δάσκαλοι όπως η Ούτα Χάγκεν, ο Ντέιβιντ Μάμετ, η Σούζαν Μπάτσον και η Ιβάνα Τσάμπακ, που έχουν δώσει με τις μεθόδους τους ένα ιδιαίτερο στίγμα, στη ρεαλιστική προσέγγιση της ερμηνείας ενός ρόλου.