Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της στο σύστημα υγείας και στη υγεία του πληθυσμού της Κύπρου

Abstract

Εισαγωγή: Ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών τα τελευταία χρόνια υποστηρίζει ότι η οικονομική κρίση και οι απαντήσεις πολιτικής υγείας για την αντιμετώπισή της, ίσως έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία των συστημάτων υγείας και στο επίπεδο υγείας των πληθυσμών, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων ομάδων. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στο σύστημα υγείας και στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού της Κύπρου. Μεθοδολογία: Συλλογή, σύνθεση και ανάλυση δευτερογενών δεδομένων σειράς κοινωνικοοικονομικών και επιδημιολογικών δεικτών κατά την περίοδο 2004 – 2014. Αποτελέσματα: Όλοι οι κοινωνικοοικονομικοί δείκτες που διερευνήθηκαν παρουσίασαν επιδείνωση. Η ανεργία αυξήθηκε από 3,7% (2008) στο 16,1% (2014) και το ποσοστό των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού από 23,5% (2008) σε 27,4% (2014). Η γενική θνησιμότητα από όλες τις αιτίες παρουσίασε μείωση (6,6 το 2008 σε 6,2/1000 άτομα το 2014), με τον αριθμό των θανάτων από τροχαίες συγκρούσεις να μειώνεται κατά 45,2% και τη θνησιμότητα από αυτοκτονίες να αυξάνει κατά 26,8%, με την αύξηση στον ανδρικό πληθυσμό να ανέρχεται στο 43,7%, την περίοδο 2009 – 2013. Αύξηση παρουσίασαν επίσης οι νέες περιπτώσεις AIDS (50%), φυματίωσης (50%) και η νοσηρότητα από ψυχικές διαταραχές. Η συνολική δαπάνη υγείας μειώθηκε από 6,8% του Α.Ε.Π το 2011, στο 6,4% το 2014. Μείωση παρουσίασε τόσο η δημόσια δαπάνη όσο και η ιδιωτική, με τις άμεσες πληρωμές να παραμένουν σε υψηλό επίπεδο (46% το 2013). Οι επισκέψεις ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία και στα τμήματα επειγόντων των δημόσιων νοσοκομείων μειώθηκαν μετά την επιβολή συμπληρωμών. Οι ανικανοποίητες ανάγκες για την υγεία αυξήθηκαν κατά 1,9% την περίοδο 2008 – 2014, με την αύξηση να είναι μεγαλύτερη στις 2 χαμηλότερες εισοδηματικές ομάδες. Ωστόσο, ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού (77,7%) εξακολουθεί να προσδιορίζει την υγεία του ως καλή και πολύ καλή. Συμπεράσματα: Η κρίση έχει έως τώρα μικτά αποτελέσματα στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού και στο σύστημα υγείας της Κύπρου. Τα αποτελέσματα αυτά, είναι σε συνέχεια με τη διεθνή βιβλιογραφία και αντίστοιχες επιδημιολογικές παρατηρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις της τρέχουσας οικονομικής κρίσης σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Οι διαφαινόμενες αρνητικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να μετριασθούν με την ενίσχυση του κοινωνικού δικτύου προστασίας και την εφαρμογή πολιτικών υγείας που να στοχεύουν στη διασφάλιση της πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και την οικονομική προστασία των πολιτών.