Το θέατρο του σκηνοθέτη: Ο σκηνοθέτης ως δημιουργός-συγγραφέας του κειμένου της παράστασης Άμλετ: Η εκδοχή του Robert Wilson

Abstract

Η παρούσα διατριβή στοχεύει να διερευνήσει το θέατρο του σκηνοθέτη‐δημιουργού, το οποίο κυριαρχεί στη θεατρική σκηνή από τις απαρχές του 21ου αιώνα συνεχίζοντας την ανοδικη πορεια του απο τις δεκαετιες ΄70 και ’80 μέχρι και σήμερα. Το θέμα αντιμετωπίζεται αφενός μέσα από τη βιβλιογραφική έρευνα –όπως αυτή έχει διαμορφωθεί εως σήμερα‐ η οποία συζητά τη θεωρία του θεάτρου του σκηνοθέτη‐δημιουργού (auteur), και αφετέρου μέσα από την πρακτική εφαρμογή της όπως απαντά στην σκηνοθετική διασκευή του Robert Wilson, Hamlet: a monologue. Βοηθητικά εργαλεία αποτελούν τα ιστορικά δεδομένα που οδηγούν στη δημιουργία του θεάτρου αυτού, η διαλεκτική που απαντά στη θεωρία της λογοτεχνίας και του θεάτρου υπό το πρίσμα των Μεταδομιστών και της αποδόμησης, καθώς και οι σκηνοθετικές πρακτικές οι οποίες στηρίζονται στο μεταμοντέρνο είδος θεάτρου. Καθώς ο σκηνοθέτης‐δημιουργός χρησιμοποιεί ως δημιουργικό εργαλείο την πρακτική της «διασκευής», η οποία συνδέεται κατά κόρον με τα «κλασικά» θεατρικά κείμενα, κρίνεται απαραίτητο να αποσαφηνισθούν και να οριστούν οι βασικές αυτές έννοιες, ώστε να οδηγηθεί η συζήτηση στην καρδιά του θέματος της παρούσας διατριβής, που αφορά στον κορυφαίο ως προς την κλασικότητα των έργων του Σαίξπηρ και τον πολυδιασκευασμένο Άμλετ του. Επιλέγοντας ως εμβληματικό παράδειγμα του όρου auteur, τον πρωτοποριακό σκηνοθέτη‐ δημιουργό Robert Wilson η παρούσα διατριβή αναλαμβάνει το ρίσκο να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται στην πράξη το θέατρο του σκηνοθέτη‐δημιουργού, αλλά και να σταθεί κριτικά απέναντι σε αυτό, ώστε να δώσει απάντηση στο ερώτημα «πόσοι (πρέπει και μπορεί) τελικά (να) είναι οι Άμλετ». Συγκεκριμένα παρακολουθεί αφενός την πορεία δημιουργίας και αφετέρου προσεγγίζει ερμηνευτικά την παράσταση‐διασκευή‐εκδοχή του σαιξπηρικού έργου από τον Wilson. Η παρούσα διατριβή συμπερασματικά, εισηγείται όπως η τέχνη του σκηνοθέτη‐δημιουργού να ειδωθεί ως τρόπος διερεύνησης και διεύρυνσης τόσο των κλασικών κειμένων‐πηγών, αλλά και της ίδιας της θεατρικής τέχνης. Αντιμετωπίζει το συναπάντημα του «κλασικού» με τη «διασκευή» ως μια δημιουργική συνένωση η οποία φέρνει στη ζωή τον «καρπό ενός έρωτα», ένα νέο δημιούργημα το οποίο ως τέτοιο δοκιμάζει τις αντοχές του στον χώρο και τον χρόνο. Ο ορισμός της σαιξπηρικής δραματουργίας ως μία «διασκευή εν εξελίξει» και η αντιμετώπιση του σαιξπηρικού Άμλετ, ως ένα «έργο εν κινήσει», ευνοούν και δικαιολογούν τον δημιουργικό πειραματισμό του Wilson ο οποίος κτυπώντας στα «αδιάρρηκτα βράχια του Άμλετ», διερευνά και διευρύνει τον εαυτό του και την τέχνη του, συνεχίζοντας την πορεία εξέλιξης και τη διαδικασία προσαρμογής του έργου σε κάθε νέο πλαίσιο αναφοράς.