Το δίκαιο της ανάγκης ως θεμέλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας

Η Κυπριακή Δημοκρατία το 1960 θεμελιώθηκε σε ένα δοτό Σύνταγμα το οποίο δεν προήλθε από το λαό κατά την άσκηση της πρωτογενούς του εξουσίας. Αποτελεί ένα άκαμπτο και λεπτομερές συνταγματικό κείμενο, διάσπαρτο από διαχωριστικά στοιχεία μεταξύ των δύο Κοινοτήτων της Κύπρου, βασισμένο στο δυαδισμό. Η απόπειρα εφαρμογής του την περίοδο 1960-1963 και οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν, οδήγησαν στην εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για τροποποίηση του Συντάγματος ώστε να γίνει πιο λειτουργικό. Αντί αυτού, οι Τουρκοκύπριοι αποχώρησαν από τις δομές του Κράτους οδηγώντας στην παράλυσή του. Τότε, έγινε επίκληση της αρχής ότι η ασφάλεια του λαού είναι ο υπέρτατος νόμος και εφαρμόστηκε το Δίκαιο της Ανάγκης σε μια ιδιότυπη μορφή. Η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να εφαρμόζει μέχρι σήμερα το Σύνταγμα βάσει του οποίου θεμελιώθηκε η ύπαρξη της, εν τη απουσία των Τουρκοκυπρίων, με ανενεργές πολλές διατάξεις του και με την υιοθέτηση νόμων που εκπίπτουν των συνταγματικών προνοιών του, υποστηρίζονται, όμως, από τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατ΄ επίκληση του Δικαίου της Ανάγκης.

Σκοπός της παρούσας πτυχιακής διπλωματικής εργασίας, είναι να διερευνήσει την υπόθεση ότι «Το Δίκαιο της Ανάγκης αποτελεί το θεμέλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας». Με στόχο την επιβεβαίωση ή απόρριψη της εν λόγω ερευνητικής υπόθεσης διεξήχθη μία περιπτωσιακή ποιοτική έρευνα (case study) όπου πέραν του Δικαίου της Ανάγκης, εξετάστηκε η γένεση και η μορφή του Κυπριακού Συντάγματος καθώς επίσης και οι δυσκολίες εφαρμογής του σε συνδυασμό με τις εισηγήσεις του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για την τροποποίησή του. Ως ποιοτική, η έρευνα επικεντρώθηκε στη μελέτη υπαρχουσών αρχείων και εγγράφων, περιλαμβανομένων βιβλίων και κειμένων νομικού περιεχομένου επί του υπό διερεύνηση ζητήματος, του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και της σχετική νομολογίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κύπρου.

Αφού συγκεντρώθηκαν τα αναγκαία δεδομένα πραγματοποιήθηκε ανάλυση και κωδικοποίησή τους, περιγραφή ευρημάτων αλλά και διαμόρφωση θεμάτων. Ακολούθησε η συγγραφή της παρούσας πτυχιακής διατριβής κατά το πρότυπο του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου όπου παρουσιάζονται και ερμηνεύονται, αναλόγως, τα ευρήματα.