Συναισθηματική νοημοσύνη και αποτελεσματική ηγεσία στην κυπριακή αστυνομία
Επιτομή
Τα συναισθήματα προϋπάρχουν της νόησης και επηρεάζουν οτιδήποτε κάνουμε. Από αυτό το γεγονός προκύπτει και η σημασία της έννοιας που εξετάζεται, και το συνακόλουθο επιστημονικό ενδιαφέρον. Η αντίληψη ότι ο χειρισμός των συναισθημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία στη ζωή αρχίζει να κερδίζει έδαφος και βρίσκει εφαρμογή σε όλα τα πεδία των ανθρωπίνων σχέσεων (οικογενειακό, σχολικό, εργασιακό κ.τ.λ.). Η αλήθεια είναι ότι πρώτες οι επιχειρήσεις επιδιώκουν να επωφεληθούν από την νέα έννοια, ενσωματώνοντας την σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας τους.
Αν και είναι περιορισμένη η πρακτική και ερευνητική εμπειρία γύρω από τη «συναισθηματική νοημοσύνη» (ΣΝ), οι ειδικοί δηλώνουν ότι ίσως αυτή, η σχετικά άγνωστη έννοια στο ευρύ κοινό, να είναι το καλύτερο εφόδιο για την επιτυχία στη ζωή του ατόμου, αναθεωρώντας τι τελικά σημαίνει να είσαι «έξυπνος». Θεωρητικά η έννοια αυτή συντελεί, ώστε να ανταπεξέλθει ο άνθρωπος στις δυσκολίες και τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, υποβοηθούμενος από τα ίδια τα συναισθήματά του.
Ο σκοπός της έρευνας είναι διττός. Αρχικά γίνεται προσπάθεια, με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία, να αναλυθεί διεξοδικά η έννοια της ΣΝ και να τονιστεί η αξία της σε σχέση με τις δυνατότητες που διανοίγονται από τη χρήση της στον εργασιακό και κοινωνικό χώρο.
Στη συνέχεια, η εργασία επιχειρεί να διαπιστώσει ερευνητικά μέσω ενός ερωτηματολογίου συναισθηματικής νοημοσύνης, την ύπαρξης ή μη, Συναισθηματικής Νοημοσύνης στην Κυπριακή Αστυνομία και την δημιουργία μιας πρώτης εντύπωσης για τη θέση που κατέχει η έννοια αυτή, σε επίπεδο ηγεσίας και management και παράλληλα να εξετάσει κατά πόσο η εργασιακή εμπειρία των μελών της Αστυνομίας που εκτελούν Διοικητικά Καθήκοντα επηρεάζει το επίπεδο της συναισθηματικής τους νοημοσύνης.
Για τη διεξαγωγή της έρευνας απαντήθηκε το ερωτηματολόγιο ECI, από 130 μέλη της Κυπριακής Αστυνομίας, τα οποία ένεκα της θέσης και του βαθμού τους (Λοχίες και άνω) ασκούν διοικητικά καθήκοντα.
Η στατιστική ανάλυση βασίστηκε στη χρήση των στατιστικών λογισμικών προγραμμάτων SPSS 17.0 και Microsoft Excel 2007. Τα αποτελέσματα έδειξαν κατά πρώτο ότι, η ΣΝ κατέχει μία θετικά ισχυρή θέση ανάμεσα στους ηγέτες της Κυπριακής Αστυνομίας και κατά δεύτερο ότι υπάρχει μία σθεναρή σχέση της ΣΝ με την παράμετρο της εργασιακής εμπειρίας.
Η έννοια που εξετάζεται αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου θεματικού κύκλου που διερευνά κυρίως η Επιστήμη της Ψυχολογίας με τον γενικό τίτλο: «νοημοσύνη». Κατά συνέπεια η παρούσα εργασία ακολουθεί την εξής παραγωγική πορεία:
Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται συνοπτικά το αντικείμενο και η στοχοθεσία της έρευνας. Επίσης, επιχειρείται μία πρώτη προσέγγιση της έννοιας και τονίζεται η σημασία της σε σχέση με την ηγεσία.
Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μία ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Συγκεκριμένα στην υποενότητα 2.1 παρουσιάζονται όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της νοημοσύνης που καθορίζουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου στον κοινωνικό και εργασιακό του χώρο. Η έννοια, τα είδη και η συγκριτική τους θεώρηση καλύπτουν οι υποενότητες 2.2 - 2.6 Στην υποενότητα 2.7 αναλύονται τα συναισθήματα, αφού αυτά προπάντων ταυτοποιεί και χειρίζεται το είδος της νοημοσύνης που εξετάζεται. Στις υποενότητες που ακολουθούν επιχειρείται μία βαθύτερη και ουσιαστικότερη προσέγγιση της έννοιας μέσω της ιστορικής αναδρομής και διαφόρων ορισμών που διατύπωσαν οι επιστήμονες προκειμένου να συλλάβουν την ουσία της συναισθηματικής νοημοσύνης (ΣΝ). Παράλληλα στην υποενότητα 2.14 η ΣΝ συναντά την νευροφυσιολογική της βάση, ώστε ο αναγνώστης να έχει μία ολική εικόνα της έννοιας που εξετάζεται. Αν όμως η συναισθηματική νοημοσύνη υπάρχει και είναι επωφελής για τον άνθρωπο και την κοινωνία, αυτή πώς μπορεί να μετρηθεί και κατόπιν να βελτιωθεί; Τα θέματα αυτά εξετάζονται στην υποενότητα 2.15 εμπλουτισμένα με πίνακες και διαγράμματα που δίνουν μία λεπτομερή εικόνα των μοντέλων που προτείνονται. Βέβαια τα τελευταία δέχτηκαν κριτική και φυσικά μία αμερόληπτη παρουσίαση δε θα μπορούσε να μην τη συμπεριλάβει. Αυτό γίνεται στην υποενότητα 2.17. Η Αλεξιθυμία που αποτελεί την «άλλη» πλευρά της ΣΝ παρουσιάζεται στην υποενότητα 2.18 ενώ η υποενότητα 2.19 είναι αφιερωμένη στον κόσμο των επιχειρήσεων ο οποίος για λόγους που αναλύονται αναζητά ένα νέο management και η συναισθηματική νοημοσύνη συνεισφέρει σ’ αυτή την κατεύθυνση. Περαιτέρω στην υποενότητα 2.20, γίνεται αναφορά στη ΣΝ στην Αστυνομία, όπου καταγράφετε η αναγκαιότητα ύπαρξη της η μη, ως εργαλείο πρόσληψης, εκπαίδευσης, προαγωγής σε διεθνές και τοπικό επίπεδο. Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας ολοκληρώνεται με τα χαρακτηριστικά των συναισθηματικά ευφυών ηγετών και την εκτίμηση σε ότι αφορά την ΣΝ και την αποτελεσματική ηγεσία.
Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφεται η μεθοδολογία της έρευνας, ενώ στο τέταρτο παρουσιάζονται στατιστικά τα διάφορα αποτελέσματα, ώστε να εξαχθούν προτάσεις και συμπεράσματα τα οποία αναλύονται στο πέμπτο κεφάλαιο. Στο ίδιο κεφάλαιο προστίθενται και οι διάφορες εισηγήσεις.
Συμπερασματικά, μέσα από τα βιβλιογραφικά και ερευνητικά στοιχεία φαίνεται η ΣΝ να αποτελεί ένα πεδίο έρευνας και πρακτικής πολλά υποσχόμενο. Παρόλα αυτά όμως, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παραγκωνιστούν και οι υπόλοιπες ανθρώπινες δεξιότητες, αφού η συνέργεια όλων οδηγεί τελικά στο επιθυμητό αποτέλεσμα, την προσωπική και επαγγελματική ευημερία.