"Γυναικῶν ἔργα καὶ θήλεια φρὴν": Αριστοφανικές παραμορφώσεις της Αθηναίας γυναίκας στη Λυσιστράτη και τις Θεσμοφοριάζουσες

Abstract

Το θέμα της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής αφορά την κοινωνική θέση της Αθηναίας γυναίκας στην κλασική Αθήνα. Ειδικότερα, μελετώνται το κοινωνικό και νομικό καθεστώς της Αθηναίας γυναίκας, όπως αυτό μας παραδίδεται, δίνοντας έμφαση στη διαφορετική της εικόνα που προβάλλεται μέσα από τις κωμωδίες Λυσιστράτη και Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη. Επιπλέον, μέσα από μια ανασκόπηση του γυναικείου προφίλ στη βάση συγκεκριμένων αποσπασμάτων δραματικών ηρωίδων της τραγωδίας θα περάσουμε σε μια εκτενή ανάλυση της γυναικείας όψης στην αρχαία κωμωδία και κυρίως, στην αριστοφανική της διαστρέβλωση. Στόχος της διερεύνησης αυτής της κωμικής παραμόρφωσης είναι να κατανοήσουμε την έντονη κοινωνική πίεση που υφίστατο η Αθηναία, η αγανάκτηση της οποίας μπορούσε να εκφραστεί πιο ελεύθερα στο αρχαίο ελληνικό δράμα. Όλα τα λογοτεχνικά έργα του 5ου αιώνα π.Χ. που αναφέρονται ενδελεχώς ή ακροθιγώς στην γυναικεία παρουσία, περιλαμβάνουν λανθάνουσες στερεοτυπικές αντιλήψεις για τον γυναικείο ψυχισμό, πράγμα το οποίο και θα ανιχνεύσουμε στην προσπάθειά μας ν’ ανασυνθέσουμε την εικόνα της Αθηναίας ἀστῆς με τη συνδρομή των διαδεδομένων φεμινιστικών θεωριών. Τέλος, το δίπολο γυναίκα – έγκλειστη και γυναίκα – επαναστάτρια βρίσκει την απόλυτη εφαρμογή και έκφρασή του μέσα από τις αλλεπάλληλες συγκρούσεις του στις γυναικοκρατούμενες κωμωδίες του Αριστοφάνη, αναδεικνύοντας συγχρόνως και ένα διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης του θηλυκού στοιχείου κατά την αρχαιότητα.