Τυπολογία των περιφερειακών ενοτήτων της Ελλάδας με βάση τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Abstract

Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικά πλούσιο εκμεταλλεύσιμο δυναμικό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και έχει λάβει αποφάσεις και δράσεις για την αξιοποίησή του. Όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ως μέλος της Διακυβερνητικής Ομάδας για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel for Climate Change - IPCC), η Ελλάδα έχει εκπληρώσει την πρώτη περίοδο δέσμευσης (Πρωτόκολλο του Κιότο) και ξεκίνησε μια δεύτερη περίοδος δέσμευσης (Doha Amendment), αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως το 2020. Σύμφωνα με την Οδηγία 2009/28/ΕΚ για τις ΑΠΕ και το Ν.3851/2010 έχουν τεθεί υψηλοί στόχοι για την εισαγωγή των ΑΠΕ στη συνολική τελική κατανάλωση ενέργειας έως το 2020. Ο κύριος στόχος αφορά την εισαγωγή των ανανεώσιμων πηγών σε ποσοστό 20%, το οποίο θα επιτευχθεί με συνδυασμό μέτρων για την ενεργειακή απόδοση καθώς και την ενίσχυση της διείσδυσης των τεχνολογιών ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην παροχή θερμότητας και στις μεταφορές. Ειδικά για τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής ο στόχος που τέθηκε είναι 40% έως το 2020. Ο σκοπός της έρευνας αυτής είναι να διερευνήσει την ανομοιογενή ανάπτυξη των επιμέρους τεχνολογιών ΑΠΕ σε χωρικό επίπεδο περιφερειακής ενότητας στην Ελλάδα και συγκεκριμένα τη διείσδυση των ΑΠΕ παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με την αντίστοιχη χωρική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με απώτερο στόχο την τυπολογία των περιφερειακών ενοτήτων, η οποία δύναται να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με πολιτικές ΑΠΕ στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από του αρμόδιους φορείς (ΥΠΕΚΑ, Ρ.Α.Ε., ΕΛ.ΣΤΑΤ., ΑΔΗΜΙΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΛΑΓΗΕ), και περιελάμβαναν στοιχεία των εγκατεστημένων ΑΠΕ, καθώς και της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για οικιακή, εμπορική, βιομηχανική και γεωργική χρήση ανά περιφερειακή ενότητα της Ελλάδας. Η μεθοδολογία που εφαρμόστηκε στην παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή για την ομαδοποίηση των περιφερειακών ενοτήτων της Ελλάδας σε ομάδες με ομοιογενή χαρακτηριστικά είναι η τεχνική της ιεραρχικής ανάλυσης συστάδων, στην οποία ο αριθμός των ομάδων δεν είναι γνωστός από την αρχή της μελέτης. Αρχικά η 1η ομαδοποίηση πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας 4 μεταβλητές της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και δημιουργηθήκαν 4 ομάδες-συστάδες. Ακολούθως χρησιμοποιηθήκαν 16 μεταβλητές της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ και δημιουργήθηκαν 5 συστάδες. vi Τέλος στην 3η ομαδοποίηση χρησιμοποιήθηκαν όλες οι προηγούμενες μεταβλητές και δημιουργήθηκαν 4 συστάδες. Στην πρώτη ομάδα ανήκουν 24 περιφερειακές ενότητες, στη δεύτερη 16 περιφερειακές ενότητες, στην τρίτη 9 περιφερειακές ενότητες και στην τέταρτη ομάδα 2 περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας. Η μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας εμφανίζεται στη συστάδα 4 κυρίως για οικιακή, εμπορική και βιομηχανική χρήση, η οποία περιλαμβάνει τις περιφερειακές ενότητες Αττικής (περιφέρεια) και Βοιωτίας. Όσον αφορά τη μεγαλύτερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, αυτή εμφανίζεται στη συστάδα 3, όπου ο λόγος κατανάλωσης ενέργειας προς εγκατεστημένη ισχύ είναι GWh/MW = 1,65 στοιχείο που δείχνει ότι οι ενεργειακές ανάγκες των περιφερειακών ενοτήτων που ανήκουν στη συστάδα αυτή καλύπτονται σχεδόν πλήρως από την παραγόμενη ενέργεια από μονάδες ΑΠΕ, ήτοι σε ποσοστό 85,72%. Αντιθέτως η ενεργειακά φτωχότερη ομάδα είναι η συστάδα 4 με λόγο GWh/MW = 23,26 (ήτοι ποσοστό παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ 7,91%) γεγονός που δείχνει ότι οι ενεργειακές ανάγκες των περιφερειακών ενοτήτων που βρίσκονται σε αυτή την ομάδα καλύπτονται από συμβατικές πηγές ενέργειας. Ανάμεσα στις δύο ενδιάμεσες συστάδες 1 και 2, ενεργειακά πλουσιότερη είναι η συστάδα 1 με λόγο GWh/MW = 4,52 (ήτοι ποσοστό 42,27%) και η φτωχότερη η συστάδα 2 με λόγο GWh/MW = 9,44 (ήτοι ποσοστό 16,12%). Συμπερασματικά, θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα από την πλευρά της πολιτείας προκειμένου να ενισχυθούν οι περιφερειακές ενότητες που εντάσσονται στις συστάδες 2 και 4, έτσι ώστε να αυξηθεί το ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ και να μειωθεί χωρικά ο βαθμός ανομοιογένειας.