Το φύλο μέσα απο τις δομές της γλώσσας. Μια γλωσσολογική προσέγγιση της νέας Γραμματικής Ε' και Στ' Δημοτικού

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή μελέτησε το πώς παρουσιάζονται τα δύο φύλα μέσα από τη γλώσσα και τις δομές της στη νέα Γραμματική της Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού. Σε επίπεδο Μορφολογίας, Σύνταξης και Σημασιολογίας βρέθηκε ότι υπάρχει ανισότιμη προβολή των φύλων μέσω της γλώσσας και συγκεκριμένα παρατηρήθηκε ότι ο γλωσσικός σεξισμός είναι υπαρκτός και εμφανίζεται στις κατηγορίες ανάλυσης που εξετάστηκαν (υποκείμενα ρηματικών φράσεων θηλυκού και αρσενικού γένους, αντικείμενα αρσενικού και θηλυκού γένους, επιθετικοί προσδιορισμοί γυναικών και ανδρών, επώνυμοι - ανώνυμοι - διάσημοι χαρακτήρες, επαγγελματικοί όροι/τίτλοι ανδρών και γυναικών, πρόταξη αρσενικού ή θηλυκού, ταύτιση των λέξεων «παιδί» και «άνθρωπος» με άτομα αρσενικού γένους, γενικευτική χρήση αρσενικού γένους). Το γλωσσικό περιεχόμενο της Γραμματικής δεν είναι σύμφωνο με τις διακηρύξεις για την ισότητα των φύλων των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ, και δε συμφωνεί με τις προδιαγραφές των διδακτικών βιβλίων του Υ.ΠΑΙ.Θ. και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς δεν προωθεί την ισότιμη προβολή των φύλων παρά το γεγονός ότι είναι το τελευταίο εισαχθέν βιβλίο (2011) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και όφειλε να διέπεται από το πνεύμα της ισότητας των φύλων. Η μεθοδολογία που επιλέχθηκε ήταν η Ποιοτική Ανάλυση Περιεχομένου (ΠΑΠ) σε συνδυασμό με την Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) κατά το πρότυπο του Norman Fairclough. Σκοπός του μεθοδολογικού εργαλείου ήταν να συνδυάσει τα πλεονεκτήματα των ποιοτικών και ποσοτικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων, καθώς η ΠΑΠ προσφέρει συγκρίσιμα και αξιοποιήσιμα αποτελέσματα ενώ η ΚΑΛ βοηθά στην ερμηνεία τους δίνοντας κοινωνικές προεκτάσεις. Το πρώτο κεφάλαιο εισάγει το θεωρητικό υπόβαθρο της μεταπτυχιακής διατριβής αποκαλύπτοντας τη σχέση γλώσσας και φύλου, ερμηνεύοντας το γλωσσικό σεξισμό και αποσαφηνίζοντας την επίδραση του γλωσσικού σεξισμού στο μαθητικό πληθυσμό μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια. Το δεύτερο κεφάλαιο αναλύει τη μεθοδολογία της έρευνας, τις συνθήκες διαμόρφωσης και επιλογής του σχολικού εγχειριδίου της Γραμματικής θέτοντας τα ερευνητικά ερωτήματα. Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζει και αναλύει τα αποτελέσματα της έρευνας συγκρίνοντας αντίστοιχες κατηγορίες ανάλυσης άλλων ερευνών.