Χωροθέτηση Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.) με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών/GIS στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης

Abstract

Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων είναι παγκοσμίως πρόβλημα πολυδιάστατο, με σαφή επιρροή στον τρόπο ζωής και λειτουργίας των κατοίκων των γειτνιαζουσών περιοχών Ως εκ τούτου, ο καθορισμός κριτηρίων χωροθέτησης Χ.Υ.Τ.Α αποτελεί κοινό στόχο στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως, είτε με τη συμπερίληψη αυτών εντός της εθνικής νομοθεσίας κάθε χώρας, είτε με την συγγραφή κατευθυντήριων Οδηγιών, απευθυνόμενες σε κάθε ενδιαφερόμενο. Αντικείμενο της παρούσης μεταπτυχιακής διατριβής αποτελεί η χωροθέτηση Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α) στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών με βάση την κοινοτική και εθνική νομοθεσία, βιβλιογραφικές αναφορές-έρευνες αλλά και την εμπειρία της συγγραφέως σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Με στόχο την κατανόηση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης και διάθεσης των απορριμμάτων στην Ευρώπη, την Ελλάδα και συγκεκριμένα της περιφέρεια ΑΝ.ΜΑ.ΘΡΑ. Παρουσιάζεται η περιοχή μελέτης με έμφαση στις προστατευόμενες περιοχές και στις περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και περιγράφονται τα κριτήρια χωροθέτησης Χ.Υ.Τ.Α, όπως αυτά προκύπτουν από την Ελληνική και την Κοινοτική νομοθεσία αλλά και από συναφείς μελέτες . Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, και αποδεικνύεται η χρήση τους ως εργαλείου υποστήριξης λήψης αποφάσεων για τον εντοπισμό των κατάλληλων θέσεων χωροθέτησης Χ.Υ.Τ.Α. Η έρευνα για την εξαγωγή αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων χρησιμοποιεί ως βασικό εργαλείο την πρόσφατη έκδοση του λογισμικού Γ.Σ.Π. Arc GIS 10, το οποίο παρέχει την ευχέρεια χρησιμοποίησης και ανάλυσης χωρικών πληροφοριών κάθε είδους. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν κυρίως ψηφιακά υπόβαθρα που διατίθενται σε ελεύθερη μορφή μέσω του διαδικτύου από την σελίδα της Ελληνικής κυβέρνησης (http://geodata.gov.gr), διανυσματικά αρχεία (vectors) μορφής shapefile, αλλά και πλεγματικά αρχεία (rasters), από το Α.Π.Κ.Υ. κτλ. Για την πιστοποίηση της ορθότητας των δεδομένων έγινε σύγκριση και διαχωρισμός του συνόλου των δεδομένων. Στη συνέχεια καθορίστηκαν «Ζώνες περιμετρικής προστασίας» (π.χ. οικισμούς, ρήγματα κτλ) με τη βοήθεια της μεθοδολογίας «Ζωνών επιρροής ή επικινδυνότητας» (Buffer zones). Τέλος κατά την διάρκεια δημιουργίας του τελικού χάρτη, πραγματοποιήθηκε συσχετισμός ανάμεσα στα χωρικά δεδομένα (επίπεδα πληροφοριών). Με την χρήση των κατάλληλων αλγορίθμων κατασκευάστηκε ο τελικός χάρτης ο οποίος παρουσιάζει τους χώρους οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις που τέθηκαν (κριτήρια αποκλεισμού και καταλληλότητας) για να κατασκευαστούν πιθανοί Χ.Υ.Τ.Α στην Περιφέρεια ΑΝ.ΜΑ.ΘΡΑ.. Εφαρμόστηκαν δεκαπέντε κριτήρια για τον αποκλεισμό των «μη κατάλληλων» περιοχών που χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Χωροταξικά, Γεωλογικά – Υδρογεωλογικά και Α.Π.ΚΥ. «Διαχείριση και Προστασία Περιβάλλοντος» Μεταπτυχιακή Διατριβή της Βάϊα Δ. Τσιαγκαντέ iii Περιβαλλοντικά όπως προέκυψαν από τη συνεκτίμηση και τον επάλληλο υπολογισμό των ειδικών χαρακτηριστικών της Περιφέρειας, της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, της απόφαση έγκρισης Περιφερειακού Σχεδιασμού και συναφών μελετών. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την εφαρμογή της μεθοδολογίας για τη χωροθέτηση Χ.Υ.Τ.Α στην Περιφέρεια ΑΝ.ΜΑ.ΘΡΑ υποδεικνύουν ότι μόνο το 2,1 % των συνολικών εδαφών της Περιφέρειας ΑΝ.ΜΑ.ΘΡΑ. θεωρείται ως πλέον κατάλληλο για τη χωροθέτηση μιας τέτοιας εγκατάστασης και εντοπίζονται ως επί το πλείστον στις ΠΕ Καβάλας και Έβρου, εκτός της Σαμοθράκης. Στο σημείο αυτό, λοιπόν, είναι απαραίτητο να τονιστεί πως η συγκεκριμένη μεθοδολογία δίνει ευρύτερα κατάλληλες περιοχές και μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες ηπειρωτικές περιοχές της Ελλάδας, όπου τα περισσότερα από τα επιλεγμένα κριτήρια είναι σχεδόν παρόμοια.