Πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση-κυπριακό χρηματοπιστωτικό σύστημα και συνεργατισμός

Abstract

Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που ταλανίζει την παγκόσμια οικονομία από το 2007, δε λέει να κοπάσει. Από χρηματοοικονομική κρίση του δυτικού κόσμου μετατράπηκε σε παγκόσμια οικονομική κρίση των περισσότερων χωρών του πλανήτη, αποκτώντας επικίνδυνες μορφές και λαμβάνοντας διαστάσεις μακροπρόθεσμου χαρακτήρα. Αναλυτικότερα, θα μελετηθεί η οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη, το δραματικό αδιέξοδο της Ελληνικής οικονομίας και οι δραματικές εξελίξεις στην Κύπρο, που οδήγησαν στο τελευταίο στάδιο πριν τη χρεοκοπία ολόκληρης της χώρας. Η κρίση ξεκίνησε από τη ‘φούσκα’ των τιμών των ακινήτων στην Αμερική την περίοδο 2004 μέχρι 2006, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα τη χρεοκοπία πολλών νοικοκυριών, που προηγουμένως είχαν πάρει στεγαστικά δάνεια χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης επονομαζόμενα subprime. Πολύ γρήγορα μεταφέρθηκε στον χρηματοπιστωτικό τομέα, ιδίως στις τράπεζες, οι οποίες είχαν τιτλοποιήσει αυτά τα δάνεια και πωλήσει σε εταιρείες αμοιβαίων κεφαλαίων, άλλες τράπεζες και επενδυτές ανά τον κόσμο. Συνέπεια της κατάστασης αυτής, ήταν η χρεοκοπία πολλών νοικοκυριών το 2007 και στη συνέχεια η κατάρρευση του όλου συστήματος που αφορούσε τα στεγαστικά δάνεια χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης καθώς και των κατόχων τους κυρίως τραπεζών διεθνούς κύρους μέχρι τότε. Αρκετές τράπεζες ανά τον κόσμο πτώχευσαν με αποκορύφωμα την κατάρρευση της Lehman Brothers στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η κρίση αυτή επεκτάθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα σε όλο τον κόσμο και φυσικά στην Ευρώπη, όπου οι τράπεζες τους είχαν επενδύσει στον επισφαλή αυτό τομέα, πιο γνωστό ως επενδύσεις σε ‘τοξικά προϊόντα’ των ΗΠΑ. Από το ντόμινο αυτό των γεγονότων, επηρεάστηκε άμεσα και η Ελλάδα και μέσω αυτής επηρεάστηκε και η οικονομία της Κύπρου, λόγω κυρίως της έκθεσης των Κυπριακών Τραπεζών (Τράπεζα Κύπρου – Λαϊκής και Ελληνικής) στα Ελληνικά κρατικά ομόλογα, τα οποία μετά από απόφαση της << Τρόικας >> (Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) στα τέλη Οκτωβρίου του 2011 υπέστησαν <κούρεμα> (δηλαδή μείωση του εισπρακτέου ποσού) με αποτέλεσμα οι τράπεζες αυτές να υποστούν συνολικές ζημιές της τάξης των €4.5 δις. Στην Κύπρο, η ανάγκη για ανακεφαλαιοποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα μετά από το κούρεμα του ελληνικού χρέους αλλά και η ανάγκη για αναχρηματοδότηση του δημοσίου χρέους, οδήγησαν τη χώρα στη διαδικασία εκπόνησης προγράμματος στήριξης υπό την αιγίδα της ΕΕ και του ΔΝΤ. Η ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και του δημοσίου χρέους, υπολογίζεται στα €17 δις περίπου, χρέος που θεωρείται ως μη βιώσιμο (140% του ΑΕΠ) για τη Κυπριακή Δημοκρατία με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τρόικα να μη μας δανείζει, αλλά ούτε και οι ίδιοι να μπορούμε να δανειστούμε από την Διεθνή Αγορά. Μετά από έντονες διαπραγματεύσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να παραχωρήσει δάνειο ύψους €10 δις με πολύ σκληρούς και δυσβάστακτους όρους: 1. Κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας 2. ¨Κούρεμα¨ των καταθέσεων πέραν των €100.000- (ανεξασφάλιστων καταθέσεων) των καταθετών της Τράπεζας Κύπρου ούτως ώστε ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων της Τράπεζας Κύπρου να είναι στο 9%, πέραν των άλλων δημοσιονομικών περικοπών, (ιδιωτικοποιήσεις ημικρατικών οργανισμών, αύξηση εταιρικού φόρου κ.α). Παράλληλα η Τρόικα μέσω του μνημονίου συναντίληψης απαιτεί την αναδιάρθρωση και συρρίκνωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κύπρου. Μέσα σε αυτό το χρηματοπιστωτικό σύστημα ευρίσκεται και το Συνεργατικό Κίνημα το οποίο πρέπει και αυτό να αναδιαρθρωθεί. Η Σ. Κ. Τράπεζα/Κ.Φ. έχει προχωρήσει στην ετοιμασία σχεδίου αναδιάρθρωσης των ΣΠΙ το οποίο θα υποβάλει στην ΚΤΚ για έγκριση μέχρι τέλος Απριλίου 2014 η οποία αφού το εγκρίνει θα το υποβάλει στην Ε.Ε. για τελική έγκριση ενημερώνοντας παράλληλα το ΔΝΤ και την ΕΚΤ.