Πρόληψη & καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων απο παράνομες δραστηριότητες (Anti-Money Laundering): Οι ενέργειες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για τη συμμόρφωση τους στο νέο κανονιστικό πλαίσιο και ειδικότερα η πρακτική των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για την εφαρμογή της αρχής "Know Your Customer (KYC)" και η μέτρηση της αποτελεσματικότητας της εν λόγω πρακτικής

Abstract

Σκοπός της εν λόγω μεταπτυχιακής διατριβής είναι η παρουσίαση των ενεργειών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για τη συμμόρφωσή τους στο νέο κανονιστικό πλαίσιο για την πρόληψη και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (ΞΧ) και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (ΧΤ) και ειδικότερα η πρακτική που έχουν υιοθετήσει για την εφαρμογή της αρχής «Know Your Customer» (KYC) και η μέτρηση της αποτελεσματικότητας της εν λόγω πρακτικής. Μέσα από μια σύντομη παρουσίαση των εννοιών και της διαδικασίας του ΞΧ & ΧΤ, τι ακριβώς είναι, γιατί γίνεται και ποιά είναι τα στάδια και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται, καθώς και του ρόλου των Διεθνών και Περιφερειακών Οργανισμών στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, στη συνέχεια πραγματοποιείται αναφορά στο ελληνικό κανονιστικό πλαίσιο και παρουσιάζεται η πρακτική των ελληνικών τραπεζών για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ενώ πραγματοποιείται αποτίμηση της αποτελεσματικότητας των ενεργειών τους και παρατίθενται προτάσεις για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης. Η παρούσα διατριβή αναλύει το φαινόμενο, παραθέτει το διεθνές και ελληνικό κανονιστικό πλαίσιο και δίδει συνοπτικά στοιχεία της ελληνικής τραπεζικής πρακτικής για το εν λόγω θέμα. Ειδικότερα, την τελευταία δεκαετία υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τη βούληση των αρμόδιων αρχών για τον περιορισμό του φαινομένου, με εντατικοποίηση των ενεργειών ιδίως κατά την τελευταία τριετία. Στο πλαίσιο των υποχρεώσεών τους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προβαίνουν σε έλεγχο αναγνώρισης και πιστοποίησης της ταυτότητας των πελατών, εφαρμόζουν την αρχή «Know Your Customer» (KYC), με βάση τον εκτιμώμενο κίνδυνο, εγκαθιστούν πληροφοριακά συστήματα, εκπαιδεύουν και επιμορφώνουν το προσωπικό. Τα παραπάνω αντικατοπτρίζονται και από τα ευρήματα της εμπειρικής έρευνας της παρούσας διατριβής. Η εμπειρική μελέτη παρουσιάζει την τάση εντατικοποίησης της πιστής εφαρμογής του κανονιστικού πλαισίου στην Ελλάδα, όπου τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δαπανούν σημαντικά ποσά για τον περιορισμό του φαινομένου και την προστασία τους από την έκθεση στον εν λόγω κίνδυνο. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων θετικό παράγοντα αποτελεί και η ολοένα μεγαλύτερη συνεργασία των πελατών και η προσκόμιση/παράθεση από μέρους τους όλων των αναγκαίων πληροφοριών. Ενέργειες οι οποίες δύναται να εντατικοποιήσουν περισσότερο τις προσπάθειες των αρμοδίων για τον περιορισμό του φαινομένου, καθώς και να κάνουν αποτελεσματικότερη την κοινή προσπάθεια όλων για τη διαχείριση του κινδύνου για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από το ΞΧ και τη ΧΤ, είναι η σαφής πολιτική βούληση και μεγαλύτερη ενασχόληση των αρμόδιων αρχών με το θέμα του ΞΧ και της ΧΤ, η θέσπιση αυστηρότερων ποινών και η άμεση απονομή δικαιοσύνης, ο περιορισμός των συναλλαγών με μετρητά ή/και των συναλλαγών που βοηθούν το συναλλασσόμενο να αποκρύψει την προέλευση του χρήματος, η συνεργασία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για την ομοιογενοποίηση των ερωτηματολογίων για τη διαμόρφωση του οικονομικού/συναλλακτικού προφίλ και η χρήση εφαρμογών λογισμικού (scorecard) για τη διαχείριση του κινδύνου του πελάτη, καθώς και η μεγαλύτερη έμφαση στην εκπαίδευση των υπαλλήλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ειδικά αυτών που εργάζονται σε σημεία του δικτύου και έρχονται σε επικοινωνία με πελάτες.