Κοινωνική αποδοχή (Κ.Α.) των προστατευόμενων περιοχών (ΠΠ): η περίπτωση του δικτύου "Natura 2000" στην Κύπρο

Abstract

Το δίκτυο Natura 2000 προσβλέπει στη διασφάλιση της ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας μόνο που η αντιμετώπιση που τυγχάνει από την κοινωνία προξενεί προβληματισμό. Οι ολοένα αυξανόμενες αντιδράσεις των τελευταίων χρόνων σχετικών με την εγκαθίδρυση και διαχείριση του δικτύου στην Κύπρο δημιουργούν ερωτήματα κατά πόσον τελικά αυτό το δίκτυο αποτελεί μέρος της κοινωνίας, το αποδέχεται και δεν θεωρείται αντίπαλος της. Σε μια αναζήτηση επεξήγησης καταστάσεων, η απουσία εμπεριστατωμένων απαντήσεων ήταν αισθητή καθώς σήμερα δεν εντοπίζεται επάρκεια έρευνας σύνδεσης ή διερεύνησης της σχέσης τοπικής κοινωνίας και Natura 2000, δεδομένο που αποτέλεσε έναυσμα για τη διεξαγωγή της παρούσας έρευνας. Το θέμα λοιπόν της διατριβής καταπιάνεται με το πολύπλοκο και πολυδιάστατο ζήτημα της αποδοχής (κοινωνικής) στον κυπριακό χώρο, εστιάζοντας αρχικά, σε μια περιοχή του Natura 2000, αυτής του Φουντουκοδάσους Πιτσιλιάς. Σκοπός, η διερεύνηση της κοινωνικής αποδοχής του Φουντουκοδάσους Πιτσιλιάς όπως αυτή αποτυπώνεται μέσα από τις γνώσεις, αντιλήψεις, στάσεις, αντιδράσεις και χαρακτηριστικά του κοινωνικού συνόλου και ο προσδιορισμός των παραγόντων που συντείνουν στην αποδοχή ή μη ενός καθεστώς Natura 2000. Για την επίτευξη των στόχων της έρευνας εκπονήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση και κρίθηκε πως το ερωτηματολόγιο είναι το καταλληλότερο μέσο συλλογής των αναγκαίων δεδομένων. Τα δεδομένα έτυχαν επεξεργασίας στο SPSS με την εφαρμογή στατιστικών τεστ και τεχνικών ενώ ανταλλάχθηκαν απόψεις με φορείς, υπηρεσίες και άτομα που ασχολούνται με περιβαλλοντικές και κοινωνικές πολιτικές και τα οποία ενίσχυσαν την ποιότητα της έρευνας. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι η Κ.Α. του δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο επηρεάζεται σημαντικά από ποικιλόμορφους παράγοντες, οι οποίοι αλληλεπιδραστικά και αλληλένδετα, ανεξάρτητα ή εξαρτημένα διαμορφώνουν την αποδοχή της τοπικής κοινωνίας προς το δίκτυο. Η άγνοια για την παρουσία του δικτύου, η απουσία γνώσης για την αξία-λειτουργία του, η ελλειπής ενημέρωσης του κοινού από Αρμόδιους Φορείς, ο τρόπος εφαρμογής της πολιτικής σε αμφισβητούμενα πλαίσια διαφάνειας και εμπιστοσύνης, η απουσία ουσιώδους διαβούλευσης και συμμετοχής του κοινού είναι μόνο μερικά από τα αίτια και παράγοντες που εντόπισε η έρευνα. Βάσει των συμπερασμάτων, ως γενική αίσθηση, το θέμα της αποδοχής του δικτύου χρήζει και αξίζει περεταίρω προσοχής καθώς τα ευρήματα της έρευνας δηλώνουν πως το δίκτυο απέχει ακόμη από το να θεωρείται ένα γνώριμο περιβαλλοντικό μέτρο, αρμονικά αποδεχτό και ενσωματωμένο στο φάσμα της τοπικής κοινωνίας της Κύπρου.