Οι συμπληρωμές (co-payments) στα δημόσια συστήματα υγείας και η άποψη των ασθενών: Η περίπτωση της Κύπρου

Abstract

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη των συμπληρωμών που εφαρμόστηκαν στο δημόσιο σύστημα υγείας της Κύπρου από την 1η Αυγούστου 2013 και αφορούν την επιβολή τελών στην εκτέλεση συνταγών, στην επίσκεψη σε ιατρό και στην διεξαγωγή εργαστηριακών αναλύσεων. Συγκεκριμένα η έρευνα επιχειρεί να μελετήσει την άποψη των ασθενών στο θέμα αυτό, τη γνώση, την αντίληψη και την στάση τους σχετικά με τα τέλη αλλά και να διερευνήσει επίσης κατά πόσο οι συμπληρωμές αυτές μπορεί να επηρέασαν ή όχι τη χρήση υπηρεσιών υγείας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε διάφορα Κέντρα Υγείας και Νοσοκομεία της Κύπρου από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο 2014 με τη συμμετοχή 300 ασθενών οι οποίοι βρίσκονταν στις μονάδες υγείας για χρήση των υπηρεσιών. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με την βοήθεια ερωτηματολογίου 33 ερωτήσεων το οποίο εκπονήθηκε ειδικά για τις ανάγκες της έρευνας αυτής. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το SPSS 21,0. Σύμφωνα με την έρευνα το επίπεδο γνώσης των ασθενών για τις συμπληρωμές είναι υψηλό, με τη συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων να γνωρίζει για την επιβολή των συμπληρωμών (ποσοστό 97,3% ) και τους περισσότερους από αυτούς να γνωρίζουν σωστά το ποσό που πρέπει να πληρώσουν για κάθε υπηρεσία υγείας. Ιδιαίτερα υψηλό ήταν το ποσοστό των ατόμων που γνώριζαν για την επιβολή τελών στο ΤΑΕΠ (80,5%) και την φαρμακευτική αγωγή (82,9%) σε σύγκριση με άλλες ιατρικές υπηρεσίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό (71,2%) χαρακτήρισαν τα ποσά των συμπληρωμών μέτρια/χαμηλά/πολύ χαμηλά. Συγκεκριμένα: Οι άνεργοι/φοιτητές/στρατιώτες/οικιακά αυτοεκτίμησαν σε μεγαλύτερο ποσοστό το ύψος της καταβολής των τελών ως υψηλό/πολύ υψηλό σε σχέση με τους εργαζόμενους. Επίσης οι ασθενείς με μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα <1500€ αυτοεκτίμησαν σε μεγαλύτερο ποσοστό το ύψος της καταβολής των τελών ως υψηλό/πολύ υψηλό σε σχέση με τους ασθενείς με μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα ≥1500€ και τέλος οι γυναίκες αυτοεκτίμησαν σε μεγαλύτερο ποσοστό το ύψος της καταβολής των τελών ως υψηλό/πολύ υψηλό σε σχέση με τους άντρες. Η πλειοψηφία των ασθενών (66,0%) δήλωσε ότι μετά την εφαρμογή των συμπληρωμών δεν παρατήρησε καμιά αλλαγή στις υπηρεσίες υγείας. Από τους ασθενείς που διαπίστωσαν αλλαγές, οι ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας διαπίστωσαν σε μεγαλύτερο ποσοστό αλλαγές προς το 9 καλύτερο σε σχέση με τους μικρότερους ασθενείς και δήλωσαν περισσότερο ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες υγείας. Όσον αφορά τη χρήση των υπηρεσιών υγείας, ποσοστό κάτω από το 10% για όλες τις κατηγορίες υπηρεσιών δήλωσε ότι δεν χρησιμοποίησε τις υπηρεσίες γιατί σκέφτηκε ότι θα πληρώσει. Οι άνεργοι/φοιτητές/στρατιώτες/οικιακά δήλωσαν σε μεγαλύτερο ποσοστό την ανάγκη επίσκεψης στις πρώτες βοήθειες νοσοκομείου, η οποία δεν πραγματοποιήθηκε λόγω της σκέψης ότι θα πρέπει να καταβληθούν χρήματα σχέση με τους εργαζόμενους. Σημαντικό επίσης είναι το ποσοστό 8,3% που δήλωσε ότι δανείστηκε χρήματα για την πληρωμή των τελών για τις υπηρεσίες υγείας. Με την ολοκλήρωση της παρούσας έρευνας, διαφαίνεται ότι οι συμπληρωμές στο δημόσιο σύστημα της Κύπρου προκάλεσαν ήπιες αντιδράσεις από τους ασθενείς και για ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων στην έρευνα δεν αποτέλεσαν λόγο μη χρήσης των υπηρεσιών. Βέβαια το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την επιβολή των συμπληρωμών μέχρι την ολοκλήρωση της ερευνάς είναι μικρό για την διατύπωση ασφαλών συμπερασμάτων.