Ψυχοκοινωνική προσέγγιση ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια: Διερεύνηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης
Abstract
Εισαγωγή: Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια(X.N.A), αποτελεί μια πολύπλοκη και πολυδιάστατη ασθένεια η οποία επιφέρει πολλαπλού είδους αρνητικές επιπτώσεις, όχι μόνο στην φυσιολογία του οργανισμού(δηλ. οργανικά), αλλά επίσης και στην ψυχολογική, κοινωνική και οικονομική ευημερία των ασθενών που πάσχουν από αυτήν. Ειδικότερα όσο αφορά την ψυχολογική διάσταση της ασθένειας, οι ασθενείς που θεραπεύονται, με την διαδικασία της αιμοκάθαρσης, παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά καταθλιπτικής συμπτωματολογίας εάν συγκριθούν με ασθενείς που υποφέρουν από άλλου είδους χρόνια ασθένεια. Παραπέρα συνδέεται με δια βίου απώλειες και εξαρτήσεις, ενώ η χειρότερη έκβαση της ασθένειας οδηγεί τους ασθενείς στην αυτοκτονία. Η ζωή θα ήταν εντελώς ασύμβατη χωρίς την θεραπευτική αντιμετώπιση της ασθένειας, για την παράταση της ζωής των ασθενών, που επιβάλλεται εφόρου ζωής. Πραγματοποιείται με τρεις θεραπείες υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, με συχνότερη μέθοδο υποκατάστασης, την διαδικασία της αιμοκάθαρσης, της περιτοναϊκής κάθαρσης και της μεταμόσχευσης νεφρού. Σήμερα η ιατρική και οι υπηρεσίες υγείας δεν έχουν μόνο σκοπό να παρατείνουν τη ζωή των ασθενών, αλλά συγχρόνως να προσφέρουν και ποιότητα ζωής σε αυτούς.
Σκοπός: Η διερεύνηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης στους νεφροπαθείς ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας με την μέθοδο της αιμοκάθαρσης, καθώς και η συσχέτιση/διερεύνηση των κοινωνικοδημογραφικών χαρακτηριστικών που φαίνεται να συνδέονται με αυτήν.
Υλικό και Μέθοδος: Έγινε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για την ύπαρξη των συμπτωμάτων κατάθλιψης σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς στις βάσεις δεδομένων Pubmed, Medline, Scopus. Αναζητήθηκαν επίσης στατιστικά δεδομένα για το ποσοστό ύπαρξης των συμπτωμάτων της κατάθλιψης μετά από πρόσβαση σε διάφορα αρχεία στο διαδίκτυο όπως ιστοσελίδες του WHO, Clinical Journal of the American Society of Nephrology(CJASN), Kidney International, Nephrology Dialysis Transplantation, Seminars in Nephrology, Fresenius κλπ. Από την αναζήτηση, προέκυψαν 187 άρθρα εκ των οποίων επιλέχθηκαν τα 131 που πληρούσαν τα κριτήρια της συγκεκριμένης ανασκόπησης.
Αποτελέσματα: Μέσα από την ανασκόπηση και την αναζήτηση της σύγχρονης αρθογραφίας και των αποτελεσμάτων στις διεθνής βάσεις δεδομένων, επιβεβαιώνεται πως η κατάθλιψη αποτελεί την πιο κοινή ψυχιατρική διαταραχή στα άτομα που πάσχουν από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, ενώ αναδεικνύεται η αναγκαιότητα παροχής ψυχολογικής στήριξης κατά την διάρκεια της αιμοκάθαρσης.
Συζήτηση: Η ολιστική αντιμετώπιση της νόσου μπορεί και πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσα από την ευαισθητοποίηση και την προώθηση της βιοψυχοκοινωνικής προσέγγισης των ασθενών, για την καλυτέρευση της ποιότητας της ζωής τους και όχι μόνο την παράταση της. Η λειτουργία και η εφαρμογή διαφόρων οργανωμένων προγραμμάτων στήριξης που πραγματοποιούνται σήμερα στο εξωτερικό, σε διεθνές επίπεδο, διαπιστώνουν την τεραστία σημασία που έχει η ψυχολογική προσέγγιση της ασθένειας προς τους ασθενείς, τις οικογένειες και την κοινωνία γενικότερα. Μέσα από αυτήν την προσέγγιση επιτακτική είναι η ανάγκη να υιοθετηθούν και να τεθούν σε λειτουργία οι πολιτικές και τα προγράμματα που εφαρμόζονται στο εξωτερικό και στην Κύπρο, αφού δυστυχώς στις μέρες μας υπάρχει ακόμη απουσία του ολοκληρωμένου ψυχολογικού θεραπευτικού πλαισίου της ασθένειας.