Διαδικασίες ισοπέδωσης στη γλωσσική ποικιλία των Κοκκινοχωρίων

Abstract

Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η αξιολόγηση τεσσάρων διαλεκτικών χαρακτηριστικών της γλωσσικής ποικιλίας των Κοκκινοχωρίων ως προς την διαδικασία της ισοπέδωσης (levelling). Οι μεταβλητές που εξετάζονται μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής: (α) Η χρήση του ουρανικού [ç] ή του ουρανοφατνιακού [ʃ] στην αρχή της λέξης και σε μεσοφωνηεντική θέση, (β) η χρήση των φθόγγων [x] και [ç] στη θέση του [θ] στην αρχή της λέξης και σε μεσοφωνηεντική θέση, (γ) η συμφωνοποίηση (hardening) του άτονου /i/ σε υπερωικό [k] ή ουρανικό [c] (συνίζηση), η μετατροπή του κλειστού συμφώνου που προηγείται του [k] ή [c] σε διαρκές και η παράλειψη του συμφώνου από το παραγόμενο σύμπλεγμα και (δ) Η απώλεια της γενικής πληθυντικού των αρσενικών ονομάτων και η μορφολογική απόδοσή της με αιτιατική. Αρχικά παρουσιάζονται γενικά τα χαρακτηριστικά της Κυπριακής Διαλέκτου και ακολούθως οι ταξινομήσεις των νεοελληνικών διαλέκτων όπως ορίζονται από τους βασικότερους μελετητές. Στη συνέχεια περιγράφεται η σύγχρονη κοινωνιογλωσσική κατάσταση στην Κύπρο και γίνεται λόγος ιδιαίτερα για την κοινωνική διγλωσσία (diglossia). Ακόμη, προβαίνουμε σε μια σύντομη θεωρητική εισαγωγή στην οποία διασαφηνίζονται οι όροι της ισοπέδωσης (levelling) και της δημιουργίας κοινής (koineization). Ακολούθως γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση της προηγούμενης έρευνας που αφορά στις εξεταζόμενες παραμέτρους και στη συνέχεια επεξηγούμε την μεθοδολογία με την οποία εργαστήκαμε για να διεξαγάγουμε την έρευνα, η οποία βασιζόταν στη μέθοδο των στοχευμένων συνεντεύξεων υποβοηθούμενων από γραπτό ερωτηματολόγιο και συνδύαζε την ποσοτική και ποιοτική συλλογή δεδομένων. Στο τελευταίο μέρος της εργασίας παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας βάσει των απαντήσεων που έδωσαν οι 45 πληροφορητές – ομιλητές της τοπικής γλωσσικής ποικιλίας και τέλος παρατίθενται τα συμπεράσματα. Η έρευνα απέδειξε πως τα διαλεκτικά αυτά χαρακτηριστικά έχουν σχεδόν ισοπεδωθεί και στη θέση τους χρησιμοποιούνται τα ισόγλωσσα της Κυπριακής Κοινής. Εξαίρεση αποτελούν οι τύποι του ρήματος έχω, όπου η πλειοψηφία των πληροφορητών, αντίθετα με ό,τι ισχύει στην Kυπριακή Kοινή, δεν αποδέχεται το ουρανοφατνιακό [ʃ] και γι’ αυτό θεωρούμε πως το [ç] που εμφανίζεται μόνο στο συγκεκριμένο ρήμα, είναι το shibboleth της τοπικής ποικιλίας.