Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο και οι προοπτικές ανταγωνισμού

Αδιαμφισβήτητα ο ενεργειακός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία και αειφορία μιας χώρας.

H Κύπρος με την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, υιοθέτησε την Ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική. ¨Έτσι, το κυπριακό ενεργειακό σύστημα διανύει μια περίοδο έντονης δυναμικότητας, με αλλαγές, που επιβάλλουν σημαντικές διαρθρωτικές παρεμβάσεις. Η απελευθέρωση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, η απόφαση για εισαγωγή και διείσδυση του Φυσικού Αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, η προώθηση των ΑΠΕ, καθώς επίσης των σύγχρονων συστημάτων συμπαραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας αποτελούν πλέον τις νέες προκλήσεις για την Κύπρο στον τομέα της ενέργειας.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί η δυνατότητα διείσδυσης ανεξάρτητων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στο ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου και να διαφανούν οι προοπτικές ανταγωνισμού σε ένα απελευθερωμένο περιβάλλον, όπως ορίζεται από το σχετικό νομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η διατριβή αυτή αποτελεί το τελευταίο στάδιο σπουδών στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα διοίκησης επιχειρήσεων του ΑΠΚΥ. Αφορά, τόσο την κρατική επιχείρηση (ΑΗΚ) όσο και τους ιδιώτες υποψήφιους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, ως αναφορά για την μακροπρόθεσμη δραστηριοποίηση τους. Παράλληλα, αποτελεί μια καλή βάση για παρόμοιες μελέτες στο μέλλον.

Αρχικά, επιχειρείται μια εισαγωγική αναδρομή στο ζήτημα της παγκοσμιοποίησης της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν από τις άλλες αγορές.

Στην συνέχεια, αναλύεται συνοπτικά η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της ενέργειας, καθώς επίσης και οι σχεδιασμοί για την μελλοντική εξέλιξη του ενεργειακού συστήματος και την δημιουργία μιας πραγματικά εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η Κύπρος, ως μέλος της Ε.Ε. είναι υποχρεωμένη να εναρμονίζεται πλήρως με την πολιτική αυτή.

Στα κεφάλαια που ακολουθούν, γίνεται μια ανασκόπηση της ενεργειακής αγοράς της Κύπρου, ώστε να ορισθεί η υφιστάμενη κατάσταση και να διαφανούν οι προοπτικές ανταγωνισμού στον τομέα του ηλεκτρισμού. Περιγράφονται η πολιτική, τα γενικά χαρακτηριστικά και οι ιδιαιτερότητες του ενεργειακού συστήματος της Κύπρου, καθώς επίσης το σύστημα παραγωγής (πχ Ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί της ΑΗΚ, Ανεξάρτητοι Παραγωγοί), μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και η μακροπρόθεσμη πρόγνωση μέγιστης συνολικής παραγωγής και ισχύος. Παράλληλα, το νομοθετικό πλαίσιο σε σχέση με το ευρωπαϊκό δίκαιο, οι κανόνες αγοράς, οι κανόνες μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας και η πολιτική για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Στην συνέχεια, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ενεργειακή πολιτική της Κύπρου, γίνεται αναφορά στα υποψήφια καύσιμα συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής και αντίστοιχα στο κόστος για τους ρύπους, καθώς επίσης στις υποψήφιες συμβατικές και ΑΠΕ τεχνολογίες που περιλαμβάνει σύντομη ανάλυση και διαγράμματα. Επιπρόσθετα, αναλύεται οικονομικά η κάθε επιλεγμένη τεχνολογία με μοντελοποίηση, χρησιμοποιώντας σχετικό λογισμικό που αναπτύχτηκε για την βιομηχανία ηλεκτρισμού και λογισμικό της υπηρεσίας ενέργειας του Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας. Έτσι, μέσω της εξομοίωσης των διαφόρων δεδομένων και παραμέτρων επιτυγχάνεται να εξαχθούν αποτελέσματα με διαγράμματα/γραφικές παραστάσεις, ώστε να καταλήξομε στο κόστος ανά KWhr για την κάθε τεχνολογία.

Τέλος, γίνεται ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, τα οποία καταδεικνύουν την δυνατότητα ύπαρξης προοπτικών για ανταγωνισμό σε ένα απομονωμένο σύστημα, όπως είναι το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου.