Το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων στην Κύπρο: Προκλήσεις, μεταρρυθμίσεις και προοπτικές

Abstract

Η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και επάρκεια του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων από την οποία εξαρτάται η κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών, είναι ένα επίκαιρο και μείζονος σημασίας θέμα, στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες του κόσμου. Στα πλαίσια μιας ανησυχητικά εξελισσόμενης δημογραφικής μετάβασης, ο σύγχρονος ρόλος της κοινωνικής προστασίας επιβάλλει την άρρηκτη σύνδεσή της με την αγορά εργασίας και την οικονομική μεγέθυνση παράλληλα με την προσαρμογή των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Πιο συγκεκριμένα, η γήρανση του πληθυσμού και η συρρίκνωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, καθώς επίσης και οι αλλαγές στη δομή της αγοράς εργασίας επηρεάζουν είτε άμεσα, είτε έμμεσα την διάρθρωση του εργατικού δυναμικού, τις συνθήκες προσφοράς και αποτελεσματικότητας της αγοράς εργασίας καθώς και την μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Στο υφιστάμενο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων στην Κύπρο, διακρίνονται τα προβλήματα και οι προκλήσεις αυτές, επηρεάζοντας τη λειτουργικότητά του άμεσα και έμμεσα, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και η κάθε πρόκληση και το κάθε πρόβλημα έχει διαφορετική επίδραση πάνω στο σύστημα αλλά και πάνω στην οικονομία. Ως εκ τούτου, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με την ψήφιση ενός νόμου αλλά με τη διαρκή και μακροπρόθεσμη προσπάθεια ενίσχυσης του και αντιμετώπισης των αιτιών που δημιουργούν τα προβλήματα. Ειδικότερα πρέπει να περιλαμβάνει το μοντέλο ανάπτυξης, το φορολογικό πλαίσιο, τους μηχανισμούς αναδιανομής του πλούτου, τις πολιτικές για την ανάπτυξη της απασχόλησης, τη μείωση της ανεργίας, τις πολιτικές αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος καθώς και την συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση του ανθρωπίνου δυναμικού.