Οι πεποιθήσεις ενός δείγματος γενικού-ειδικού πληθυσμού για τη φυσικοθεραπεία
Επιτομή
Εισαγωγή: Η έρευνα μελετά τις πεποιθήσεις για την φυσικοθεραπεία και την επίδρασή τους στον τρόπο διαμόρφωσης συμπεριφοράς υγείας. Η διερεύνηση αποτιμά το κοινωνικά μορφοποιημένο πλαίσιο οριοθέτησης της υγείας, την επίδραση της οριοθέτησης των επαγγελμάτων υγείας και τη νοηματοδότηση των εννοιών. Καταγράφονται οι πεποιθήσεις μέσα από ειδικά διαμορφωμένο εργαλείο ποιοτικής έρευνας και εκτιμώνται οι εφαρμογές των αποτελεσμάτων σε πολιτικές διαχείρισης της υγείας.
Σκοπός: Η συσχέτιση των πεποιθήσεων για τη φυσικοθεραπεία και η διαμόρφωση συμπεριφοράς υγείας όπως μπορεί να προβλεφθεί μέσα από το Μοντέλο Πεποιθήσεων για την Υγεία (ΜΠΥ).
Δείγμα και μέθοδος: Η μέθοδος βασίστηκε σε ευρεία βιβλιογραφική ανασκόπηση για την ανάδειξη σχετικών αναφορών. Επίσης, η άντληση δευτερογενών στοιχείων και ερευνητικών αποτελεσμάτων πραγματοποιήθηκε από Διεθνείς και Ελληνικές έντυπες πηγές καθώς και ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Πρωτογενή δεδομένα αντλήθηκαν με την καταγραφή απόψεων σχετικών στο αρχικό ερώτημα «τί είναι φυσικοθεραπεία;». Η διαδικασία διαμόρφωσης του εργαλείου ποιοτικής έρευνας, βασίστηκε στη δημιουργία ομάδων εστιασμένης συζήτησης (focus group). Από το ερωτηματολόγιο αναδύθηκαν τα κύρια ερευνητικά ερωτήματα για τις πεποιθήσεις του πληθυσμού, όσον αφορά στη φυσικοθεραπεία.
Συστάθηκαν δύο ομάδες focus groups που ανέδειξαν τα βασικά ερευνητικά ερωτήματα τα οποία και αποτυπώθηκαν σε διαμορφωμένη φόρμα ερωτήσεων. Το δείγμα για τον γενικό-ειδικό πληθυσμό λήφθηκε από φυσικοθεραπευτήρια της Πάτρας. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το γραπτό ερωτηματολόγιο που προέκυψε από τις ομάδες εστιασμένης συζήτησης (focus groups) και η αξιοπιστία του ελέγχθηκε βάση των σταδίων ελέγχου του. Συμπληρώθηκαν 160 ερωτηματολόγια που περιελάμβαναν ερωτήσεις κλειστού (σε κλίμακα Likert και πολλαπλών απαντήσεων) και ανοικτού τύπου.
Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τρία ερευνητικά ερωτήματα (άξονες): α)τον ορισμό της φυσικοθεραπείας, β) τη διαδικασία γ) τη χρησιμότητα. Το ποσοστό ανταπόκρισης ήταν 32%. Οι έννοιες «γενικός-ειδικός πληθυσμός» (που δεν αντικατοπτρίζουν εννοιολογικά τις στατιστικές έννοιες αλλά την διαφοροποίηση ανάμεσα σε μη επαγγελματίες υγείας και επαγγελματίες υγείας) φαίνεται να μην επηρεάζουν σημαντικά τις απόψεις για τον ορισμό, την διαδικασία και την χρησιμότητα της φυσικοθεραπείας. Το φύλο (p=0,045) και ο τόπος κατοικίας (p=0,06) επηρεάζουν τις αντιλήψεις αλλά όχι σημαντικά στο σύνολό τους. Απόψεις για τους τρεις άξονες που αφορούν τις επιμέρους παραμέτρους του ΜΠΥ προσδιορίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις διαμορφωμένες συμπεριφορές.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την αλληλεπίδραση των τριών αξόνων του ερωτηματολογίου : ορισμός, διαδικασία, χρησιμότητα. Από τα ευρήματα εξάγεται ο ορισμός της φυσικοθεραπείας με βάση τις πεποιθήσεις που καταγράφηκαν. Επισημαίνεται η συσχέτιση πεποιθήσεων και διαμόρφωσης συμπεριφορών υγείας. Αναδεικνύεται η σημασία των αυτόνομων συμπεριφορών υγείας και το όφελος από την υιοθέτηση των θετικών συμπεριφορών μέσω της φυσικοθεραπείας που αποτελεί οικονομικά αποδοτική υπηρεσία υγείας. Η εφαρμογή των συμπερασμάτων σε στρατηγικές κοινωνικής διαχείρισης (social marketing) θα μπορούσε να αποφέρει οφέλη σε όλα τα επίπεδα και τουλάχιστον στο κοινωνικό - επιχειρησιακό. Γι’ αυτό η παρούσα μελέτη προτείνει περαιτέρω έρευνα με διανομή ερωτηματολογίου δια μέσω του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών και εισηγείται μια σειρά δράσεων.