Παράγοντες που διευκολύνουν και παράγοντες που εμποδίζουν την εφαρμογή των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Αχαϊας

Abstract

Σε εφαρμογή της απόφασης των Υπουργών Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υπογράφηκε από το 1988, η Αγωγή και Προαγωγή της Υγείας θεσμοθετήθηκε στην Ελλάδα το έτος 2001 στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, ως εκπαιδευτική διαδικασία εντός των ωρών διδασκαλίας και σε εθελοντική βάση από εκπαιδευτικούς και μαθητές. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση των παραγόντων που διευκολύνουν και των παραγόντων που εμποδίζουν την εφαρμογή των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Αχαΐας Μεθοδολογία: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 141 εκπαιδευτικοί από ένα συνολικό πληθυσμό 218 εκπαιδευτικών που ασχολήθηκαν με την υλοποίηση προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στο νομό Αχαΐας κατά τη σχολική περίοδο 2009-10. Για την υλοποίηση της έρευνας χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της επισκόπησης με εργαλείο συλλογής των δεδομένων το ανώνυμο ερωτηματολόγιο ερωτήσεων κλειστού τύπου και με ερώτηση σύντομης απάντησης ανοιχτού τύπου. Επίσης, στην αρχή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε η ημιδομημένη συνέντευξη ως μια διερευνητική εργασία, πριν την κατασκευή του ερωτηματολογίου, έτσι ώστε να εντοπιστούν επιπλέον μεταβλητές που δεν καταγράφηκαν μέσα από τη διερεύνηση των σχετικών ερευνών για το θέμα. Έγιναν δύο παραγοντικές αναλύσεις μία για τους παράγοντες που διευκολύνουν και μία για τους παράγοντες που εμποδίζουν την εφαρμογή των καινοτόμων προγραμμάτων Αγωγής Υγείας Αποτελέσματα: Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, ο σημαντικότερος για τους εκπαιδευτικούς παράγοντας, που διευκολύνει την εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων Αγωγής Υγείας είναι: «Οι γνώσεις και δεξιότητες του υπευθύνου Αγωγής Υγείας και των δασκάλων», που αναφέρεται στις επιστημονικές γνώσεις, στις οργανωτικές δεξιότητες, πρωτοβουλίες, και στην επικοινωνιακή δεξιότητα του υπευθύνου Αγωγής Υγείας καθώς επίσης στις γνώσεις των εκπαιδευτικών σε θέματα Αγωγής Υγείας και στην αυτονομία τους στην επιλογή μεθόδων και εκπαιδευτικού υλικού. Αντίθετα από τους παράγοντες που εμποδίζουν την εφαρμογή των προγραμμάτων βασικότερος θεωρείται η «Περιορισμένη εμπειρία και διάθεση εκπαιδευτικών», που αναφέρεται τόσο στην έλλειψη εκπαίδευσης σε βιωματικές μεθόδους και στην περιορισμένη εμπειρία των εκπαιδευτικών σε θέματα Αγωγής Υγείας όσο και στην επαγγελματική κόπωση και την πιθανή επιφυλακτική στάση των υπόλοιπων εκπαιδευτικών του σχολείου για τα καινοτόμα προγράμματα. Στατιστικά σημαντικές διαφορές προέκυψαν για τους εκπαιδευτικούς με περισσότερα τυπικά προσόντα (διδασκαλείο-μεταπτυχιακές σπουδές), για τους εκπαιδευτικούς με μεγαλύτερη εμπειρία στην εφαρμογή των προγραμμάτων, για τους εκπαιδευτικούς με περισσότερες ώρες συμμετοχής σε σεμινάρια καινοτόμων δράσεων και για όσους έχουν εισηγηθεί σε σεμινάρια καινοτόμων δράσεων καθώς και με εμπειρία στην εκπαίδευση. Επίσης, βρέθηκε να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ των ωρών συμμετοχής σε σεμινάρια και του παράγοντα της ηθικής και υλικής ενίσχυσης των εκπαιδευτικών. Συμπεράσματα: Ο υπεύθυνος Αγωγής Υγείας έχει σημαντικό ρόλο στο συντονισμό των προγραμμάτων, στη συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και στη στήριξή τους σε επιμορφωτικό υλικό, σεμινάρια, και ομαδικές συμβουλευτικές συναντήσεις (Ο.Σ.Σ.) ανατροφοδότησης για την πορεία του προγράμματος. Ο ρόλος του Διευθυντή/τριας του σχολείου είναι καθοριστικός στην εφαρμογή των προγραμμάτων εφόσον μπορεί να διασφαλίζει συνεργατικό κλίμα στο σχολείο μεταξύ των εκπαιδευτικών, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και να συνεργάζεται με τους γονείς και τους διάφορους φορείς. Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να έχει γνώσεις για τα θέματα αγωγής υγείας και εκπαίδευση κυρίως στις βιωματικές μεθόδους προσέγγισης των θεμάτων της Αγωγής Υγείας.