Η ευτυχία όπως προβάλλεται σε παιδικά βιβλία προσχολικής και πρώτη σχολικής ηλικίας που εκδόθηκαν στην ελληνική γλώσσα κατά την περίοδο 2000-2013

Abstract

Η διερεύνηση του θέματος της Ευτυχίας των παιδιών, εν δυνάμει, μπορεί να συμβάλει στην προσπάθεια πρόληψης ψυχικών διαταραχών και προαγωγή της Ευτυχίας και βέλτιστης ανάπτυξής τους. Το παιδικό βιβλίο ως μέσο επικοινωνίας, ιστορικά-κοινωνικά-πολιτισμικά καθορισμένο, που ασκεί πολύπλευρο ρόλο στην γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική και ηθική εξέλιξη του παιδιού, προβάλλει στα παιδιά απόψεις, αντιλήψεις, στερεότυπα, στάσεις και συμπεριφορές που συνδέονται με την Ευτυχία. Ως εκ τούτου, η παρούσα μελέτη αποτελεί προσπάθεια διερεύνησης του πολύπλευρου θέματος της Ευτυχίας των παιδιών, όπως αυτή προβάλλεται στα παιδικά βιβλία. Πιο συγκεκριμένα, ο γενικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει, να κατανοήσει και να περιγράψει το θέμα της Ευτυχίας και των παραμέτρων της, όπως προβάλλεται στα παιδιά και διαμορφώνεται μέσα από παιδικά βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, που εκδόθηκαν στην ελληνική γλώσσα κατά την περίοδο 2000 μέχρι 2013. Το ερευνητικό δείγμα αποτέλεσαν 45 ελληνόγλωσσα παιδικά βιβλία πρωτότυπης και μεταφρασμένης παραγωγής, τα οποία μελετήθηκαν με τη μέθοδο ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου. Κατά την ποιοτική ανάλυση κατεβλήθη κάθε δυνατή προσπάθεια διασφάλισης της εγκυρότητας και αξιοπιστίας της ανάλυσης. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι στα παιδικά βιβλία η έννοια της Ευτυχίας προβάλλεται ως ένα πολυδιάστατο φαινόμενο σύμφωνα με το οποίο, τα εσωτερικά, ατομικά χαρακτηριστικά και οι ηθικές αρετές του ατόμου, καθώς και οι κοινωνικές και πανανθρώπινες αξίες, αναδεικνύονται και ενισχύονται, με πιθανό σκοπό εκ μέρους του συγγραφέα να καθοδηγήσουν το άτομο στις διαπροσωπικές του σχέσεις και στον καθημερινό τρόπο ζωής του και να το οδηγήσουν σε μια «ευτυχισμένη» ζωή με σκοπό και νόημα, στην «Πλήρη Ζωή». Οι παράμετροι που παρουσιάζονται στα παιδικά βιβλία να συνδέονται με την Ευτυχία των παιδιών σε σημαντικότερο βαθμό είναι τα γνωρίσματα της Εξωστρέφειας και της Συναισθηματικής Σταθερότητας/ Νευρωτισμού, οι διαμεσολαβητικοί μηχανισμοί της ανθεκτικότητας και της πνευματικότητας, οι οικογενειακές και φιλικές σχέσεις, οι κοινωνικές συναναστροφές και οι ενεργητικές δραστηριότητες αναψυχής, όπως τα ενδιαφέροντα για μουσική, εικαστικές τέχνες και αθλήματα. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς της παρούσας έρευνας γίνονται εισηγήσεις για περαιτέρω διερεύνηση του θέματος και πιθανές πρακτικές εφαρμογές των ευρημάτων.