Η επίδραση της εφαρμογής του Φακέλου Επιτευγμάτων Μαθητή, ως Μέσου εναλλακτικής Αξιολόγησης: Καινοτομική εφαρμογή στην σχολική μονάδα

Abstract

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η διαδικασία και τα αποτελέσματα καινοτομικής εφαρμογής του Φακέλου Επιτευγμάτων Μαθητή (ΦΕΜ) ως μέσου εναλλακτικής αξιολόγησης, σε σχολική μονάδα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η ανάληψη της έρευνας απαντά στην πρόκληση για προσαρμογή του σχολείου στις σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες. Η εργασία διερευνά τον ΦΕΜ ως εναλλακτικό τρόπο αξιολόγησης των μαθητών και ως μέσο που πηγάζει από τις θεωρίες της πολλαπλής νοημοσύνης και της διαφορετικότητας του μαθητή. Οι μαθητές, αντί να αποστηθίζουν γνώσεις, αποκτούν ικανότητες – κλειδιά όπως δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, αυτονομία, αυτοαξιολόγηση, αναστοχασμό, προθυμία για ομαδική εργασία, δεξιότητες επικοινωνίας. Η εφαρμογή του ΦΕΜ υπόσχεται τα πιο πάνω και σύμφωνα με τη βιβλιογραφία ο ΦΕΜ λειτουργεί ως εργαλείο αξιολόγησης, αλλά και μάθησης. Η έλλειψη σχετικών ερευνητικών εφαρμογών στο κυπριακό συγκείμενο, αλλά και η σημασία που αποδίδεται στις μέρες μας στην εναλλακτική αξιολόγηση τεκμηριώνουν την πρωτοτυπία και την αναγκαιότητα της έρευνας. Η εφαρμογή του ΦΕΜ αντικρίζεται στην εργασία αυτή ως καινοτομία για το εκπαιδευτικό μας σύστημα και ως εφαρμογή καινοτομίας εντός της σχολικής μονάδας. Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνηθεί η επίδραση της καινοτομικής εφαρμογής του ΦΕΜ, ως μέσου εναλλακτικής αξιολόγησης του μαθητή. Πιο συγκεκριμένα, στόχοι της έρευνας ήταν η διερεύνηση των αποτελεσμάτων της καινοτομικής εφαρμογής του ΦΕΜ (α) στις απόψεις του προσωπικού και των μαθητών της σχολικής μονάδας, (β) στην καλλιέργεια δεξιοτήτων μάθησης στο μαθητή και (γ) στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του μαθητή. Μέσα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας μελετήθηκαν οι παράγοντες που οδηγούν στην αποτελεσματική εισαγωγή και διαχείριση καινοτομίας/ αλλαγής στη σχολική μονάδα και μελετήθηκε διεξοδικά η συγκεκριμένη καινοτομική εφαρμογή που προτάθηκε, ο ΦΕΜ. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο παρατίθενται ευρήματα για την αποτελεσματική εφαρμογή του καθώς και πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του, με στόχευση στα πλεονεκτήματα στην ανάπτυξη δεξιοτήτων μάθησης και ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του μαθητή.Ο σκοπός και τα ερευνητικά ερωτήματα οδήγησαν στην επιλογή της ερευνητικής στρατηγικής «Έρευνα Δράσης» στα πλαίσια της οποίας, για εξαγωγή πληρέστερων και πιο αξιόπιστων αποτελεσμάτων, εφαρμόστηκε η πειραματική έρευνα. Οργανώθηκε ερευνητική διαδικασία συλλογής δεδομένων διάρκειας 16 εβδομάδων και συλλέγηκαν δεδομένα από ερωτηματολόγια (ποσοτικά δεδομένα), συνεντεύξεις, ημερολόγια, έντυπα αυτοαξιολόγησης/ ετεροαξιολόγησης ΦΕΜ (ποιοτικά δεδομένα). Με τη χρήση της μεθοδολογικής τριγωνοποίησης απαντήθηκαν τα ερευνητικά ερωτήματα. Με βάση τόσο τα ποιοτικής όσο και τα ποσοτικής φύσης αποτελέσματα της έρευνας, καταγράφονται συγκεκριμένα συμπεράσματα: Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι συμμετείχαν στην καινοτομική εφαρμογή, την αντιμετώπισαν πολύ θετικά. Σε αυτό συνέβαλε ο σχεδιασμός αλλά και η πρόνοια που λήφθηκε για κάμψη των πιθανών αντιστάσεων (π.χ. συνεργασία, υποστήριξη, διασαφήνιση της πορείας, εθελοντική συμμετοχή). Φάνηκε επίσης, ότι οι μαθητές αντιμετώπισαν πολύ θετικά την αξιολόγηση με ΦΕΜ και ένιωσαν να αξιολογούνται με ένα δίκαιο τρόπο που μειώνει το άγχος κατά την αξιολόγηση. Επιπρόσθετα, με την καινοτομική εφαρμογή του ΦΕΜ αναπτύχθηκαν δεξιότητες μάθησης των μαθητών. Ενισχύθηκαν οι δεξιότητες των μαθητών για στοχοθέτηση, εντοπισμό αδυναμιών και δυνατοτήτων, αυτοαξιολόγηση, αυτονομία μάθησης, επικοινωνία των μαθητών με την εκπαιδευτικό και συνεργασία. Μέσα από την έρευνα αναδείχτηκε και η συμβολή της αξιολόγησης με ΦΕΜ στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των μαθητών. Με βάση τα συμπεράσματα της εργασίας προτείνονται, τέλος, εισηγήσεις οι οποίες δομούνται σε δύο επίπεδα: σε εισηγήσεις για περαιτέρω έρευνα στο επίπεδο της σχολικής μονάδας και εκπαιδευτικού συστήματος, και σε εισηγήσεις για εκπαιδευτική πολιτική.