Αξιολόγηση της δομής της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς και της τιμολογιακής πολιτικής στην αγορά φαρμάκου

Abstract

Η αγορά φαρμάκου αποτελεί έναν κλάδο που συγκεντρώνει πολλές ιδιαιτερότητες μέσω των οποίων μπορεί κανείς να αναγνωρίσει χαρακτηριστικά από αντικρουόμενες οικονομικές θεωρίες, γεγονός που αποτέλεσε και την κύρια πρόκληση για την επιλογή του θέματος μελέτης. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουν γίνει συνεχείς αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική με στόχο την μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, οι οποίες όμως είχαν πολλαπλές επιπτώσεις στην αγορά φαρμάκου. Γενικότερα σε παγκόσμιο επίπεδο η αγορά φαρμάκου είναι μια από τις πιο εποπτευόμενες, καθώς οι πολιτικές υγείας των κυβερνήσεων στοχεύουν στην μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κυρίως μέσω του καθορισμού των τιμών και της κάλυψης της ασφαλιστικής δαπάνης. Για την μελέτη της δομής της αγοράς και των τιμολογιακών πολιτικών έγινε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και του νομικού και θεσμικού πλαισίου, αξιολογήθηκαν στατιστικά στοιχεία από εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς με σκοπό να υπάρξει μια συγκριτική αξιολόγηση των πολιτικών που εφαρμόζονται στην Ελλάδα και την Ευρώπη ώστε να αξιολογηθεί το είδος των στρεβλώσεων που δημιουργούν οι κρατικές παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται μια αναλυτική παρουσίαση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσφοράς και της ζήτησης που χαρακτηρίζεται από ασυμμετρία στην πληροφόρηση λόγω της λεγόμενης τριχοτόμησης των παραγόντων της ζήτησης που αναφέρεται στο πλήρη διαχωρισμό μεταξύ καταναλωτών και αγοραστών/χρηματοδοτών, της επιχειρηματικής συμπεριφοράς των παικτών στην αγορά φαρμάκου που χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό και των επιπτώσεων των ρυθμιστικών παρεμβάσεων στο βαθμό συγκέντρωσης της αγοράς, στη δημιουργία φαινομένων τεχνητής έλλειψης ή και απόσυρσης φαρμακευτικών προϊόντων και στην αντανάκλαση σε σημαντικούς δείκτες της οικονομικής ανάπτυξης όπως είναι το ποσοστό επενδύσεων σε έρευνα και τεχνολογία και η προστιθέμενη αξία του κλάδου στην απασχόληση. Η ερευνητική ενασχόληση στην Ελλάδα, ειδικότερα τα προηγούμενα χρόνια εστίαζε κυρίως στις πολιτικές υγείας ως αποτέλεσμα του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα και στην τιμολογιακή πολιτική ως μέσο μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης, χωρίς να υπάρχει εμβάθυνση στα αποτελέσματα των κρατικών παρεμβάσεων που είναι οι αλλαγές στη διάρθρωση της φαρμακευτικής βιομηχανίας και η δημιουργία μονοπωλιακών τάσεων στον κλάδο. Το ζητούμενο συνεπώς είναι με ποιούς τρόπους θα ισορροπήσει η ανάγκη να «ελεγχθεί» η ιδιότυπη αγορά φαρμάκου λόγω των ατελειών και των ασυμμετριών στην πληροφόρηση που κυριαρχούν σ’ αυτή και ταυτόχρονα να εναρμονιστούν οι στόχοι της βιομηχανικής και αναπτυξιακής πολιτικής με εκείνους της κοινωνικής πολιτικής. Θα ήταν χρήσιμη συνεπώς μια περαιτέρω διερεύνηση με στόχο την επιστημονική προσέγγιση του καθορισμού εκείνου του εύρους της αγοράς και εκείνων των ρυθμιστικών μέτρων που θα οδηγούσαν σε άριστη αποτελεσματικότητα.