Χαρισματικά παιδιά: Αντιλήψεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Abstract

Στην παρούσα έρευνα διερευνήθηκαν οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης της Κύπρου για το θέμα της αναγνώρισης των χαρισματικών μαθητών/ τριών και της περαιτέρω εκπαιδευτικής στήριξής τους. Επιπλέον, μελετήθηκαν οι απόψεις των δασκάλων αναφορικά με το καταλληλότερο είδος φοίτησης για τα παιδιά αυτά. Τέλος, διερευνήθηκαν εισηγήσεις και μέτρα από μέρους των εκπαιδευτικών για τα χαρισματικά παιδιά και ελέγχθηκαν σχέσεις ανάμεσα στις απόψεις των δασκάλων και στα δημογραφικά τους στοιχεία (φύλο, σχολείο, θέση, ηλικία, χρόνια υπηρεσίας και τίτλοι σπουδών).

Το δείγμα της έρευνας ήταν 181 (44 άντρες και 137 γυναίκες) εκπαιδευτικοί από 32 Δημοτικά Σχολεία της πόλης και της υπαίθρου σε παγκύπρια βάση, με μέση ηλικία 37-41 χρόνια και μέση εκπαιδευτική υπηρεσία 16-20 χρόνια, οι οποίοι συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο με κλειστού τύπου ερωτήσεις το οποίο αναπτύχθηκε για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας που ήταν οι ακόλουθοι: α) να διερευνηθεί ο βαθμός ευκολίας στην αναγνώριση των χαρισματικών παιδιών στις τάξεις μικτής ικανότητας, β) να διερευνηθεί η ετοιμότητά των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών τους αναγκών, γ) να διερευνηθούν πρακτικές που εφαρμόζονται για διδασκαλία των μαθητών/τριών αυτών και δ) να συλλεχθούν μέτρα-εισηγήσεις από τους εκπαιδευτικούς που αφορούν στην εκπαίδευση των χαρισματικών παιδιών. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 33 ερωτήσεις και ήταν χωρισμένο σε τρία μέρη: α) στο πρώτο μέρος υπήρχαν ερωτήσεις που μετρούσαν το βαθμό ευκολίας στην αναγνώριση των χαρισματικών μαθητών/τριών, β) στο δεύτερο μέρος υπήρχαν ερωτήσεις που αφορούσαν στον καταλληλότερο τύπο φοίτησης για τα παιδιά αυτά καθώς και στις πρακτικές που εφαρμόζονται για τη διδασκαλία τους και γ) στο τρίτο μέρος υπήρχαν ερωτήσεις που αφορούσαν στην πρόνοια του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος για τα παιδιά αυτά, καθώς και σε εισηγήσεις που θα βοηθούσαν στην κάλυψη των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους. Διεξήχθηκαν ακόμη ημιδομημένες συνεντεύξεις σε μικρότερο δείγμα εκπαιδευτικών (Ν=9).

Έγινε στατιστική ανάλυση με το πακέτο SPSS (2009) και χρησιμοποιήθηκε περιγραφική και επαγωγική στατιστική ανάλυση. Από την ανάλυση των απαντήσεων φάνηκε ότι οι εκπαιδευτικοί δεν θεωρούν δύσκολη την αναγνώριση των χαρισματικών παιδιών. Το προφίλ του χαρισματικού μαθητή/τριας συγκεντρώνει σύμφωνα με τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών χαρακτηριστικά όπως η υψηλού βαθμού δημιουργικότητα και ευφυΐα, η διάκριση σε διάφορα μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος, η προτίμηση πολύπλοκων προβλημάτων και η προθυμία να μαθαίνουν ολοένα και περισσότερα πράγματα.

Παρόλο που θεωρούν σχετικά εύκολη την αναγνώριση των χαρισματικών παιδιών, οι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Κύπρου εκφράζουν την ανάγκη οργανωμένης επιμόρφωσης για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες τους. Θεωρούν ως καταλληλότερο είδος φοίτησης τη φοίτηση των χαρισματικών παιδιών σε τάξεις μικτής ικανότητας με διαφοροποιημένη εργασία που θα περιλαμβάνει εμπλουτισμένες και σύνθετες δραστηριότητες. Τέλος, εντοπίζοντας την παντελή έλλειψη πρόνοιας από μέρους των αρμοδίων, προτείνουν διαρκή στήριξη από κατάλληλα εξειδικευμένο προσωπικό ώστε τα παιδιά αυτά να καταφέρουν να καλύψουν τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές τους ανάγκες και να αξιοποιήσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις ξεχωριστές τους ικανότητες. Η εργασία κλείνει με αναφορά στους περιορισμούς της παρούσας μελέτης και εισηγήσεις για περαιτέρω έρευνα.