Η επιβάρυνση της ψυχικής υγείας και της ποιότητας ζωής των φροντιστών ηλικιωμένων ασθενών - Η ανάπτυξη υποστηρικτικών υπηρεσιών στην Ελλάδα και στην Ε.Ε.

Abstract

Οι ηλικιωμένοι παρουσιάζουν συχνά προβλήματα υγείας για τα οποία είναι απαραίτητη η παροχή βοήθειας από άτομα που χαρακτηρίζονται ως φροντιστές. Σκοπός της εργασίας είναι η καταγραφή των προβλημάτων των ατόμων αυτών, η αναζήτηση των επίσημων και ανεπίσημων προσπαθειών για την αντιμετώπισή τους στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και, παράλληλα, η παράθεση προτάσεων για τη βελτίωση των ήδη υπαρχουσών δομών και τη δημιουργία νέων. Για τη συλλογή πληροφοριών πραγματοποιήθηκε συστηματική αναζήτηση στο διαδίκτυο σε ελληνικές και διεθνείς βάσεις δεδομένων. Τα κυριότερα προβλήματα υγείας των ηλικιωμένων που καθιστούν απαραίτητη την παροχή βοήθειας από φροντιστές είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα νεοπλάσματα, οι παθήσεις του αναπνευστικού, ο σακχαρώδης διαβήτης, η άνοια, η οστεοαρθρίτιδα, τα προβλήματα όρασης και ακοής. Η ακράτεια ούρων αποτελεί έναν σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα και για το λόγο αυτό αναλύεται εκτενώς. Η παροχή φροντίδας σε ηλικιωμένους αποτελεί μια διαδικασία με μεγάλη σωματική, ψυχική, συναισθηματική, οικονομική και κοινωνική επιβάρυνση των φροντιστών. Η ενημέρωση και εκπαίδευση των φροντιστών είναι επιτακτική ανάγκη και συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση της ψυχοσωματικής τους υγείας. Οι ομάδες υποστήριξης από ειδικούς ή άλλους φροντιστές, τα ψυχοεκπαιδευτικά προγράμματα, οι ομάδες αυτοβοήθειας, οι σύλλογοι φροντιστών είναι μηχανισμοί εκπαίδευσης των φροντιστών. Η θέσπιση επιδομάτων, τα εκπαιδευτικά σεμινάρια, η δημιουργία μονάδων εργοθεραπείας και αποκατάστασης, οι υπηρεσίες εξωνοσοκομειακής φροντίδας είναι υποστηρικτικά προγράμματα μακροχρόνιας φροντίδας υγείας στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα WeDO, στο οποίο συμμετέχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, έχει ως σκοπό να κινητοποιηθούν θεσμικοί παράγοντες, κοινωνικές υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας και χρηματοδότες και αναλύεται εκτενώς δεδομένου ότι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα για την υποστήριξη των φροντιστών. Στην Ελλάδα φροντίδα παρέχει κυρίως το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και έμμεσοι φροντιστές. Βοήθεια προς τους φροντιστές παρέχουν οι ειδικές δομές δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων, τα ειδικά ιατρεία Εταιρειών, όπως η Ελληνική εταιρεία νόσου Alzheimer, τα μέλη του WeDO όπως ο Σύλλογος 50+Ελλάς, η Γραμμή Ζωής, η Ελληνική Γεροντολογική Εταιρεία, μη κερδοσκοπικοί φορείς, προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας και το πρόγραμμα Set Care που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. Η πρόληψη της επιβάρυνσης των φροντιστών επιτυγχάνεται με την εκπαίδευσή τους από επαγγελματίες υγείας, τις σωστές συνθήκες διαβίωσης (φροντίδα ανάπαυλας), τη δημιουργία ομάδων υποστήριξης, την πληροφόρηση για διαθέσιμες κοινωνικές υπηρεσίες