Διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την επιβάρυνση των φροντιστών ηλικιωμένων ασθενών με ακράτεια ούρων: μια συγχρονική μελέτη στην Ελλάδα

Abstract

Η πληθυσμιακή γήρανση συνδέεται άμεσα με την αύξηση της εμφάνισης ασθενειών που συνδέονται με την τρίτη ηλικία, όπως η ακράτεια ούρων. Αυτή δεν επιβαρύνει μόνο την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων ασθενών που ζουν στην κοινότητα, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί σημαντικό στοιχείο που επιδρά στην ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής των φροντιστών των ασθενών αυτών. Η παρούσα μελέτη έχει ως σκοπό την εκτίμηση του βαθμού επιβάρυνσης που βιώνουν οι φροντιστές ηλικιωμένων ασθενών με ακράτεια σε μία ελληνική κοινότητα της περιοχής Μαγνησίας και η διερεύνηση της συσχέτισής της με ορισμένα δημογραφικά και κοινωνικοοικονομικά τους χαρακτηριστικά. Έλαβε χώρα το χρονικό διάστημα 02/2012-04/2013 και οι φροντιστές επιλέχθηκαν μετά από σκόπιμη δειγματοληψία. Ο πληθυσμός τους απαρτιζόταν από 300 άτομα και χωρίσθηκαν σε τρεις ομάδες. Ο πληθυσμός αναφοράς ήταν 100 φροντιστές ηλικιωμένων (ομάδα Ι) με διάφορες παθήσεις χωρίς ακράτεια ούρων. Στην ομάδα ΙΙ, 100 φροντιστές ηλικιωμένων που παρουσίαζαν εκτός από τις παραπάνω παθήσεις και ακράτεια ούρων. Τέλος, αξιολογήθηκαν οι φροντιστές άλλων 100 ηλικιωμένων με σοβαρού βαθμού ακράτεια ούρων (ομάδα ΙΙΙ) που δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπισθεί. Για τους σκοπούς της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο Zarit. Η πλειονότητα των φροντιστών ήταν γυναίκες (από 76% στην ομάδα Ι έως 85% στην ομάδα ΙΙΙ) με μέση ηλικία τα 53,1 έτη. Μεταξύ των τριών ομάδων, στην ομάδα ΙΙΙ υπήρχαν οι περισσότεροι από τους φροντιστές (73%) που συγκατοικούσαν με τους ασθενείς τους. Στις ομάδες Ι και ΙΙ περίπου οι μισοί βίωσαν «μέτρια έως σοβαρή επιβάρυνση» με την παρατεταμένη χρονικά διάρκεια φροντίδας και την έλλειψη εργασίας να αναδεικνύονται ως παράγοντες αυξημένου κινδύνου της επιβάρυνσης. Στην ομάδα ΙΙΙ παρουσιάζεται το μεγαλύτερο ποσοστό φροντιστών με υψηλού βαθμού επιβάρυνση (37%). Οι μέσες τιμές ως προς το συνολικό βαθμό επιβάρυνσης στις τρεις ομάδες διαφέρουν στατιστικά σημαντικά μεταξύ τους (p=0,024). Η μελέτη ανέδειξε την ανάγκη ψυχοκοινωνικής και οικονομικής στήριξης των φροντιστών των ασθενών με ακράτεια, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση που υφίστανται. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θα ήταν σκόπιμη μια πολιτική υγείας σε εθνικό πλαίσιο, η οποία θα ενεργοποιούσε και θα συντόνιζε κοινωνικές υπηρεσίες, δομές και φορείς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ενώ παράλληλα θα ευαισθητοποιούσε τους λειτουργούς τους.