Αποτύπωση της συχνότητας των κυριοτέρων καρδιαγγειακών νοσημάτων στον πληθυσμό της Κύπρου και η επιδημιολογική έκφραση των κυριοτέρων παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με τα καρδιαγγειακά νοσήματα

Abstract

Εισαγωγή: Η μετάβαση του υγειονομικού προφίλ των Κυπρίων την τελευταία πεντηκονταετία από τα λοιμώδη νοσήματα στις χρόνιες μη λοιμώδης παθήσεις αλλάζει τον προσανατολισμό της υγειονομικής πολιτικής και επιβάλλει την υιοθέτηση πολιτικών και δράσεων που θα εστιάζουν στη μείωση της συχνότητας των επικρατούντων νοσημάτων και των παραγόντων που προάγουν και αυξάνουν την επίπτωσή τους στον πληθυσμό. Παγκοσμίως από τα χρόνια μη λοιμώδη νοσήματα 48% των θανάτων αφορούν θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα με τους περισσότερους να αφορούν θανάτους από ισχαιμική καρδιακή νόσο και θανάτους από αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Ο επιπολασμός της ισχαιμικής καρδιοπάθειας και των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων σχετίζεται πέραν από γενετικούς παράγοντες και με καταστάσεις και συνήθειες του πληθυσμού που αναφέρονται ως παράγοντες κινδύνου. Κυριότεροι από αυτούς είναι η αρτηριακή υπέρταση, η υπερχολεστηραιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το έντονο ψυχοσωματικό στρες. Μεγάλο ποσοστό των νοσημάτων αυτών είναι προβλέψιμο και κατά συνέπεια μπορεί να προληφθεί μέσα από τις σωστές και στοχοποιημένες παρεμβάσεις αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων και των συνηθειών του πληθυσμού στόχου. Η κατεύθυνση που λαμβάνουν οι εκάστοτε υγειονομικές παρεμβάσεις θα πρέπει να στοιχειοθετούνται, να βασίζονται και να αναθεωρούνται από τα δεδομένα που αναφέρονται και προκύπτουν στους πληθυσμούς στους οποίους αναφέρονται. Σκοπός: Η αποτύπωση στον κυπριακό πληθυσμό της Στεφανιαίας Νόσου και των Αγγειακών Εγκεφαλικών και η συχνότητα των κυριοτέρων παραγόντων κινδύνου της αρτηριακής υπέρτασης, του σακχαρώδη διαβήτη, της υπερχολεστηραιμίας και του καπνίσματος. Παράλληλα διερεύνηση της σχέσης έκαστου παράγοντα με τη στεφανιαία νόσο και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Μεθοδολογία: Έγινε χρήση των δεδομένων της έρευνας υγείας του πληθυσμού για το 2008 που δημοσιεύεται από την Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου. Η χρονική περίοδος συλλογής των στοιχείων αφορά το διάστημα Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2008. Η επιλογή του δείγματος έγινε με την μέθοδο της τυχαίας στρωματοποιημένης δειγματοληψίας Το αρχικό δείγμα ήταν 4.202 νοικοκυριά. Από αυτά στην έρευνα ανταποκρίθηκαν τελικώς τα 2.925 νοικοκυριά, ποσοστό 84,8% και στα οποία διέμεναν 8.345 άτομα. Τα δεδομένα της έρευνας κωδικοποιήθηκαν, έτυχαν επεξεργασίας με το στατιστικό πρόγραμμα SSPS v20 και έτυχαν στατιστικής ανάλυσης με τη μέθοδο της περιγραφικής στατιστικής και τη στατιστική δοκιμασία Chi Square test. 9 Αποτελέσματα: Ο επιπολασμός της στεφανιαίας νόσου βρέθηκε σε ποσοστό 3,9% στον πληθυσμό της Κύπρου, στους άνδρες 5,0% και στις γυναίκες 2,9%, ενώ ο επιπολασμός των ΑΕΕ βρέθηκε στον πληθυσμό σε ποσοστό 1,2%, στους άνδρες 1,3% και στις γυναίκες 1,1%. Η αρτηριακή υπέρταση βρέθηκε στο 16,7% του πληθυσμού με ισόποση κατανομή στα δύο φύλα, του Σακχαρώδη διαβήτη στο 5,5% με το 57,2% του ποσοστού να είναι άνδρες και το 42,8% γυναίκες, η υπερχολεστηραιμία στο 14% του πληθυσμού με περίπου ισόποση κατανομή σε άνδρες (13,9%) και γυναίκες ( 14,1%) και τα ευρήματα από τη χρήση καπνού έδειξαν ότι 25,2% του πληθυσμού ήταν καθημερινοί καπνιστές και 3,4% περιστασιακοί καπνιστές ενώ στην κατά φύλο ανάλυση οι άνδρες καθημερινοί καπνιστές ήταν 38,0% και οι περιστασιακοί 4,5% ενώ στις γυναίκες τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 13,7% και 2,4%. Στα άτομα που έπασχαν από Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ο επιπολασμός της Αρτηριακής Υπέρτασης ήταν 73,5% (P value=0,000), της υπερχολεστηραιμίας 49,0%(P value=0,000) , του Σακχαρώδους Διαβήτη 32,0% (P value= 0,000) και του καπνίσματος 20,2% συνολικά (καθημερινοί και περιστασιακοί καπνιστές) (P value=0,195), 38% στους άνδρες P value=0,604 και μόνο 4,3% των γυναικών με ΑΕΕ ήταν καπνίστριες (P value=0,088). Στα άτομα με ΣΝ τα ευρήματα για τον επιπολασμό των παραγόντων κινδύνου ήταν 62,0% για την υπέρταση (P value=0,000), για τον ΣΔ 25,8% (P value=0,000), για την υπερχολεστηραιμία 56,5% (P value=0,000)και ο επιπολασμός των καπνιστών ήταν 21,8% συνολικά καθημερινοί και περιστασιακοί καπνιστές (P value=0,019), 31,9% στους άνδρες (P value=0,007) και 5,6% στις γυναίκες (P value=0,004). Συμπεράσματα: Η ανάλυση των ευρημάτων και η επεξεργασία των πληροφοριών καθορίζουν το πεδίο δράσης και καταδεικνύουν τις κατευθύνσεις που θα πρέπει να στραφούν οι θεραπευτικές και προληπτικές υγειονομικές εκστρατείες με στόχο τη μείωση και έλεγχο των παραγόντων κινδύνου και καθ’ επέκταση της ΣΝ και των ΑΕΕ τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και σε συγκεκριμένες ομάδες αναλόγως του φύλου και της ηλικίας. Η πρόληψη αποτελεί πυλώνα διαχρονικά της υγειονομικής σκέψης και δράσης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα πεδίο δράσης που η πρόληψη μπορεί να καταστεί η ειδοποιός διαφορά για το ποθητό αποτέλεσμα. Η ένταξη της γνώσης που αποκομίζεται από τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας στην πρακτική των αρμόδιων φορέων πιστεύεται πως θα ευαισθητοποιήσει τουλάχιστον για περεταίρω επιστημονική προσέγγιση του θέματος ερευνητικά, αλλά και πρακτικά στο βαθμό που προσφέρεται θα καταστεί ένα ακόμα εργαλείο για τη χάραξη πολιτικής υγείας στην αντιμετώπιση των καρδιακών νοσημάτων στην Κύπρο σύμφωνα με τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του πληθυσμού, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και θεραπευτικών παρεμβάσεων.