Στάθμιση εργαλείου "ερωτηματολόγιο φροντιστών για αισθήματα ενοχής" στον ελληνικό πληθυσμό και διερεύνηση των παραγόντων που συσχετίζονται με το αίσθημα ενοχής στους οικογενειακούς φροντιστές των ατόμων με άνοια

Abstract

Εισαγωγή: Η ραγδαία αύξηση των περιπτώσεων άνοιας με συχνότερη τη Nόσο Alzheimer, έχει διευρύνει τις ανάγκες ανεπίσημης φροντίδας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επιλογή φροντιστή από το οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο, προκαλώντας σημαντική σωματική και συναισθηματική επιβάρυνση στον οικογενειακό φροντιστή. Το αίσθημα ενοχής αναγνωρίζεται ως ένα κύριο φαινόμενο κατά την παροχή φροντίδας και συνδέεται με ψυχοκοινωνική δυσπροσαρμογή στους οικογενειακούς φροντιστές, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής τους και την ποιότητα της φροντίδας που παρέχουν. Σκοπός: Η μετάφραση, η προσαρμογή και η στάθμιση του ερευνητικού εργαλείου «Ερωτηματολόγιο φροντιστών για αισθήματα ενοχής» (Caregiver Guilt Questionnaire – CGQ) των Losada et al. (2010) στην ελληνική γλώσσα, προκειμένου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον Ελληνικό πληθυσμό της Κύπρου. Επιμέρους στόχος ήταν η διερεύνηση των παραγόντων που σχετίζονται με το αίσθημα ενοχής στους οικογενειακούς φροντιστές που παρέχουν φροντίδα σε άτομα με άνοια. Μέθοδος και Δείγμα: Ο τύπος της μελέτης που χρησιμοποιήθηκε ήταν η συγχρονική, περιγραφική μελέτη συσχέτισης. Η Αγγλική έκδοση του CGQ μεταφράστηκε στην Ελληνική γλώσσα ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα. Οι ψυχομετρικές ιδιότητες της Ελληνικής έκδοσης του CGQ αξιολογήθηκαν σύμφωνα με τις απόψεις 128 οικογενειακών φροντιστών ατόμων με άνοια κατά την περίοδο Ιούνιος 2012 – Ιανουάριος 2013. Εξετάστηκαν η αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας (Cronbach´s alpha) και η αξιοπιστία δοκιμασίας-επαναδοκιμασίας. Η εγκυρότητα του CGQ αξιολογήθηκε με τη διερευνητική παραγοντική ανάλυση και τη μέθοδο των γνωστών ομάδων. Για τη συσχέτιση ανάμεσα στις ομάδες εφαρμόστηκαν οι στατιστικές δοκιμασίες τεστ Κριτήριο t, Ανάλυση Διασποράς Μονής Κατεύθυνσης (one-way ANOVA) και οι δείκτες συσχέτισης Spearman και Pearson. Αποτελέσματα: Η αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας της συνολικής κλίμακας βρέθηκε υψηλή (α=0,93) και η αξιοπιστία δοκιμασίας-επαναδοκιμασίας έδειξε σταθερότητα των αποτελεσμάτων στο χρόνο (ρ=0,924). Η διερευνητική παραγοντική ανάλυση ανέδειξε πέντε παράγοντες οι οποίοι ερμηνεύουν το 70,867% της συνολικής διακύμανσης. Οι θυγατέρες φροντιστές, οι φροντιστές των οποίων ο ασθενής διαμένει σε ίδρυμα και όσοι αποφάσισαν από μόνοι τους να αναλάβουν το ρόλο της φροντίδας παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με το αίσθημα ενοχής (p<0,05). Επιπλέον, έχει βρεθεί θετική συσχέτιση σε σχέση με τους παράγοντες του CGQ και τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά (p<0,05). Συμπεράσματα: Η ελληνική έκδοση της κλίμακας CGQ αποτελεί ένα αξιόπιστο και έγκυρο εργαλείο εκτίμησης του αισθήματος ενοχής, όπως βιώνεται από τους φροντιστές. Το αίσθημα ενοχής αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο το οποίο βιώνεται από τους οικογενειακούς φροντιστές των ατόμων με άνοια. Διαφαίνεται η αναγκαιότητα να ληφθεί υπόψη το αίσθημα ενοχής των οικογενειακών φροντιστών των ατόμων με άνοια, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων κοινοτικής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης που στοχεύουν στη μείωση της συναισθηματικής έντασης του φροντιστή.