Ερευνητική αποτύπωση των συνταγογραφικών συνηθειών των ιατρών της Κύπρου
Επιτομή
Εισαγωγή: Οι φαρμακευτικές δαπάνες τα τελευταία χρόνια αυξήθηκαν σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αποτέλεσμα να χρειάζεται καινούργια χάραξη πολιτικής. Η συγκεκριμένη ερευνητική προσπάθεια επιδιώκει να αναδείξει τις τάσεις και τους παράγοντες που επηρεάζουν τους γιατρούς στην συνταγογραφική τους επιλογή και τα αποτελέσματα που θα προκύψουν θα είναι χρήσιμα στην βελτίωση της πολιτική αυτής, συμβάλλοντας στην οικονομική και κλινική αποτελεσματικότητα καθώς και την αποδοτικότητα της υγείας στην Κύπρο.
Σκοπός: Η παρούσα μελέτη αποσκοπούσε στην ανάδειξη και καταγραφή των κριτηρίων συνταγογράφησης των ιατρών κατά την επιλογή κάποιου φαρμακευτικού σκευάσματος και ποιοι παράγοντες τους επηρεάζουν κάθε φορά που καλούνται να το πράξουν. Γενικότερα, τα επιμέρους ερωτήματα της μελέτης ήταν:
α) αν οι ιατροί συνταγογραφούν σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες και τα συναφή διεθνή ή ευρωπαϊκά πρωτόκολλα,
β) από πού αντλούν οι ιατροί την περισσότερη πληροφόρηση τους για τα καινούργια καινοτόμα σκευάσματα, για τα γενόσημα φάρμακα, για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των φαρμακευτικών προϊόντων,
γ) οι ιατροί πως αντιμετωπίζουν το κόστος και ποιοι παράγοντες εξωγενείς ή ενδογενείς τους επηρεάζουν.
Μεθοδολογία: Η ερευνητική αυτή μελέτη είναι συγκριτική, ποσοτική και η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι με την χρήση δομημένου ερωτηματολογίου 37 ερωτήσεων κλειστές και μη, χωρισμένο σε έξι θεματικές ενότητες. Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε αναπτύχθηκε από το Τμήμα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας ειδικά για τους σκοπούς παλαιότερης έρευνας που έλαβε χώρα σε Ελλάδα και Κύπρο το 2007. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έγινε από τον ίδιο τον ιατρό στον χώρο εργασίας του (το ιατρείο του) μετά από προσωπική επίσκεψη. Η συλλογή των στοιχείων ξεκίνησε από το τέλος Νοεμβρίου 2011 και τελείωσε τέλος Μαρτίου 2012. Μετά την συλλογή των στοιχείων ακολουθήθηκε ανάλυση των δεδομένων και ποιοτικός έλεγχος, ηλεκτρονική κωδικοποίηση και στατιστική επεξεργασία των στοιχείων με το στατιστικό εργαλείο SPSS (Ver. 20).
Αποτελέσματα: Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 326 ιατρούς όλων των ειδικοτήτων του ιδιωτικού τομέα σε όλες τις ελεύθερες πόλεις της Κύπρου (Λευκωσία, Λεμεσό, Πάφο, Λάρνακα και ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου) που ανταποκρίθηκαν σε σχέση 400 που προσεγγίστηκαν, ποσοστό ανταπόκρισης 81,5%. Ο βασικός παράγοντας τεκμηρίωσης των συνταγογραφικών τους προτιμήσεων είναι ο ιατρικός επισκέπτης ή ο επιστημονικός συνεργάτης των φαρμακευτικών βιομηχανιών. Αρκετοί χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για την ενημέρωση τους και σημαντικός παράγοντας που τους επηρεάζει σημαντικά είναι το "κόστος – φαρμάκου". Οι περισσότεροι ιατροί θεωρούν ότι τα γενόσημα φάρμακα όσο αφορά την ασφάλεια τους, την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα τους τα κρίνουν "ικανοποιητικά και μέτρια" αλλά λιγότεροι από τους μισούς προβαίνουν στην συνταγογράφηση τους.
Η άποψη των ιατρών για τα νέα καινοτόμα φαρμακευτικά σκευάσματα έναντι των παλαιότερων κυκλοφορούντων είναι θετική με ποσοστό (53,50%) να πιστεύουν ότι είναι "μάλλον πιο αποτελεσματικά" και με ποσοστό (29,20%) να πιστεύουν ότι είναι "σαφώς πιο αποτελεσματικά". Γενικά είναι πιο ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά η συντριπτική πλειοψηφία τους δε θεωρούν δόκιμο στο να συμπληρώσουν το έντυπο ενημέρωσης των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας.
Συμπεράσματα: Από την παρούσα μελέτη αναδεικνύεται ότι οι ιατροί της Κύπρου επηρεάζονται από το "κόστος φαρμάκου" και την ύπαρξη ασφαλιστικής κάλυψης του. Επίσης φαίνεται να επηρεάζονται από τους επιστημονικούς συνεργάτες των φαρμακευτικών εταιρειών και από την ήδη δοκιμασμένη αποτελεσματικότητα του ίδιου του σκευάσματος που συνταγογραφούν. Παρόλα αυτά η συνταγογραφικές συνήθειες των ιατρών της Κύπρου ποιοτικά είναι καλές με γνώμονα την δραστικότητα της ουσίας, την ασφάλειας της, την καταλληλότητα της και το κόστος της. Αρκετοί τομείς χρήζουν βελτίωσης και αυτή θα επέλθει μέσα από στοχευμένα και καινοτόμα μέτρα που θα υλοποιήσει το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς.