Εφαρμογή και αξιολόγηση ενός προγράμματος κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης στο νηπιαγωγείο σε σχέση με τη ρύθμιση δυσάρεστων συναισθημάτων και την κοινωνική επάρκεια
Abstract
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα ερευνητικά πορίσματα τονίζουν την σημασία της ενίσχυσης των κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών ήδη από το νηπιαγωγείο, μέσα από προγράμματα βασισμένα στις αρχές της κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης. Δεδομένου ότι από έρευνες έχει προκύψει πως η ρύθμιση των δυσάρεστων συναισθημάτων και η κοινωνική επάρκεια αποτελούν συστατικά στοιχεία της κοινωνικής και συναισθηματικής αποτελεσματικότητας των παιδιών προσχολικής αλλά και μέσης παιδικής καθώς και εφηβικής ηλικίας, ο βασικός στόχος της συγκεκριμένης μελέτης ήταν η αξιολόγηση της επίδρασης ενός προγράμματος κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης (Βήματα για τη Ζωή), προσαρμοσμένου στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των παιδιών του τμήματος στο οποίο εφαρμόστηκε, στην ενίσχυση της ικανότητας ρύθμισης των δυσάρεστων συναισθημάτων (φόβος, θυμός, λύπη) και της κοινωνικής επάρκειας των μαθητών ενός τμήματος νηπιαγωγείου.
Η παρούσα μελέτη ανήκει στις ποιοτικές έρευνες και αποτελεί εκπαιδευτική έρευνα-δράσης. Ο σχεδιασμός της βασίστηκε στο υλικό του προγράμματος «Βήματα για τη Ζωή», προσαρμοσμένου στις ανάγκες του τμήματος παρέμβασης, και συγκεκριμένα στο κομμάτι που αφορά στην αναγνώριση και διαχείριση των δυσάρεστων συναισθημάτων (φόβου, θυμού, λύπης). Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 17 μαθητές ενός τμήματος νηπιαγωγείου, 8 κορίτσια και 9 αγόρια. Για την ενίσχυση της αντικειμενικότητας των αποτελεσμάτων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε και τμήμα ελέγχου, το οποίο αποτελούνταν από 21 μαθητές ενός τμήματος νηπιαγωγείου, 12 κορίτσια και 9 αγόρια, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο των οποίων ήταν παρεμφερές με αυτό των παιδιών του τμήματος παρέμβασης. Ο μέσος όρος ηλικίας των παιδιών που πήραν μέρος στην έρευνα ήταν 5, 8 έτη. Για την συγκέντρωση των δεδομένων έγινε συστηματική παρατήρηση και συνεντεύξεις πριν και μετά την εφαρμογή του προγράμματος στο τμήμα παρέμβασης. Επιπλέον, κρατήθηκε ημερολόγιο καθ’ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής της έρευνας.
Η ποιοτική ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε πως μετά την εφαρμογή του προγράμματος υπήρξε σημαντική βελτίωση στα παιδιά του τμήματος παρέμβασης ως προς την αναγνώριση των δυσάρεστων συναισθημάτων (φόβος, θυμός, λύπη), τόσο
Ειρήνη Παπαδημητρίου Σελίδα 11 από 200
στους άλλους όσο και στον εαυτό τους και ως προς την επιλογή δημιουργικών στρατηγικών αντιμετώπισης συναισθηματικών προβλημάτων ως προς τον εαυτό τους. Η βελτίωση αυτή ήταν αξιοσημείωτη για τα αγόρια του τμήματος παρέμβασης. Επιπρόσθετα, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως τα παιδιά του τμήματος παρέμβασης βελτίωσαν τις δεξιότητες κοινωνικής επάρκειας μετά την εφαρμογή του προγράμματος. Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν τη σημασία και την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης ως προς τη ρύθμιση των δυσάρεστων συναισθημάτων και την κοινωνική επάρκεια για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.