Η λήψη αποφάσεων στη δημόσια διοίκηση

Abstract

Σε μία εποχή μεγάλων αλλαγών και ανατροπών, κρίνεται απαραίτητη η αναθεώρηση του τρόπου λειτουργίας του ευρύτερου δημοσίου τομέα, τόσο σε επίπεδο αποφάσεων και χάραξης στρατηγικής, όσο και σε επίπεδο εφαρμογής αυτών. Η εφαρμογή κανόνων και μοντέλων που επικρατούν στον ιδιωτικό τομέα μπορεί να αναμορφώσει πλήρως την αντίληψη περί της λειτουργίας του δημοσίου τομέα και εντέλει να διευκολύνει τους συναλλασσόμενους πολίτες. Το κίνημα της Νέας Δημόσιας Διοίκησης (NPM) ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Η επιτυχής εφαρμογή των διοικητικών μεταρρυθμίσεων NPM, έφερε την εν λόγω μεταρρυθμιστική διαδικασία στην ατζέντα πολλών χωρών. Βασικό συστατικό στοιχείο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων είναι η ύπαρξη δεδομένων πάνω στα οποία αυτές πρέπει να στηρίζονται. Η εφαρμογή μοντέλων λήψης αποφάσεων του ιδιωτικού τομέα στη Δημόσια Διοίκηση έχει διαχρονικά αποτελέσει πρόκληση για τους Δημόσιους Οργανισμούς και Υπηρεσίες. Το μοντέλο NPM υιοθετεί πολλά από τα χαρακτηριστικά της διοίκησης ιδιωτικών Οργανισμών και τα εφαρμόζει στο Δημόσιο, υιοθετώντας μάλιστα πολλές πρακτικές λήψης αποφάσεων. Το μοντέλο Διοίκησης Ολικής Ποιότητας (Total Quality Management - TQM), το οποίο είναι πολύ δημοφιλές στον ιδιωτικό τομέα, έχει ήδη εφαρμοστεί στη δημόσια διοίκηση πολλών χωρών επιφέροντας σημαντικές αλλαγές σε λειτουργικό και οικονομικό επίπεδο και αποτελώντας απόδειξη για το θετικό αντίκτυπο που μπορούν να έχουν πρακτικές διοίκησης του ιδιωτικού τομέα όταν εφαρμόζονται στη δημόσια διοίκηση. Η οικονομική κρίση που η Ελλάδα διέρχεται την τελευταία πενταετία, συνδέθηκε άμεσα με την αναποτελεσματικότητα του Δημοσίου, τη γραφειοκρατία, τη χαμηλή παραγωγικότητα και γενικά τις παθογένειες που η Ελλάδα αντιμετωπίζει. Οι ταχύτατες αλλαγές που συντελούνται στο Δημόσιο τομέα της Ελλάδας υπό το βάρος του τεράστιου δημοσιονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα και υπό την ισχυρή πίεση των δανειστών οδηγούν το Ελληνικό Δημόσιο σε μια βίαια προσαρμογή και ευρεία υιοθέτηση του μοντέλου της NPM. Παρόλα αυτά, η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από πολλές παθογένειες με τις οποίες έχει διαχρονικά συνδεθεί. Η επί δεκαετίες έλλειψη μεταρρυθμιστικών δράσεων στο Δημόσιο, το κράτησε προσκολλημένο σε παλιές αντιλήψεις και παθογένειες. Η πρόσφατη οικονομική κρίση, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για τη ριζική μεταρρύθμιση του Δημοσίου και των μηχανισμών λήψης αποφάσεων στη Δημόσια Διοίκηση. Είναι λοιπόν εμφανές ότι η νέα δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα θα πρέπει να κινηθεί συντεταγμένα προς μια συνολική αναδιάταξη του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, ώστε να είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις και στο ρόλο που οι πολίτες προσδοκούν να παίξει. Μετουσιώνοντας το προαναφερθέν σκεπτικό σε συγκεκριμένη πρόταση, θα μπορούσαμε να πούμε πως απαιτείται η επαναθεμελίωση του διοικητικού συστήματος πάνω σε υγιείς βάσεις και μακριά από φαινόμενα διαπλοκής διαπλοκής, διαφθοράς, ευνοιοκρατίας και συναλλαγής που έχουν διαχρονικά αποτελέσει πηγές δυσλειτουργιών, μεταξύ άλλων, και στον τομέα λήψης αποφάσεων από τα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης.