Διερεύνηση των αντιλήψεων φοιτητών ανοικτού εξ αποστάσεως πανεπιστημίου για την αξιολόγηση τους

Abstract

Η αξιολόγηση των φοιτητών είναι μια σημαντική διαδικασία του πυρήνα των σπουδών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ανάλογα με το σκοπό που επιτελεί διακρίνεται: α) στην τελική, όταν έμφαση δίνεται στη μέτρηση της επίδοσης του φοιτητή και β) στη διαμορφωτική, όταν έμφαση δίνεται στην υποστήριξη της μάθησης. Οι αντιλήψεις των φοιτητών είναι ένας σημαντικός τομέας της εκπαιδευτικής έρευνας, καθώς αποδείχτηκε ότι δύνανται να επηρεάσουν σημαντικούς παράγοντες της μάθησης. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις των φοιτητών, η κατάλληλη μέθοδος αξιολόγησης είναι αυτή που υποστηρίζει τη μάθησή τους, είναι ευχάριστη, εποικοδομητική, φέρει χαρακτηριστικά εγκυρότητας, αξιοπιστίας και εντιμότητας, είναι παράγοντας βελτίωσης της μάθησης και της διδασκαλίας, καθιστά φοιτητές και καθηγητές υπεύθυνους για τη μαθησιακή διαδικασία. Στα περιβάλλοντα ΑεξΑΕ και ειδικότερα στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια των σπουδών το είδος της αξιολόγησης που τείνει να φέρει μερικά από τα προαναφερθέντα στοιχεία, με τη μορφή εκπόνησης γραπτών εργασιών, οι οποίες βαθμολογούνται. Το συγκεκριμένο μοντέλο της αξιολόγησης στην ΑεξΑΕ τριτοβάθμια εκπαίδευση, ολοκληρώνεται με τις τελικές γραπτές εξετάσεις στο τέλος της θεματικής ενότητας. Η παρούσα έρευνα διερευνά τις αντιλήψεις των φοιτητών για την αξιολόγησή τους μέσω δοκιμασμένου από τη βιβλιογραφία ερωτηματολογίου, το οποίο προσαρμόστηκε στην ελληνική γλώσσα. Στο δείγμα των φοιτητών συμμετείχαν προπτυχιακοί φοιτητές του προγράμματος «Σπουδές στον ελληνικό πολιτισμό» και μεταπτυχιακοί του προγράμματος «Επιστήμες της Αγωγής» του ΑΠΚυ. Όπως προέκυψε από την έρευνα, το δείγμα των φοιτητών στην ΑεξΑΕ έτεινε να έχει θετικές αντιλήψεις για την αξιολόγησή του. Συμφώνησε ότι είναι ευχάριστη, αποτελεί παράγοντα βελτίωσης της μάθησης και της διδασκαλίας, είναι μορφή λογοδοσίας, ενώ διαφώνησε με την αντίληψη ότι η αξιολόγηση είναι αχρείαστη για τη μάθηση. Αυτές οι αντιλήψεις, τείνουν να σκιαγραφήσουν αμυδρά το περίγραμμα της διαμορφωτικής αξιολόγησης και λιγότερο της τελικής. Οι φοιτητές επέλεξαν σε μεγαλύτερο ποσοστό πτυχές της αξιολόγησης από την οποία v έχουν βιωματική εμπειρία, ενώ αγνόησαν πτυχές που δεν γνωρίζουν, όπως η ετεροαξιολόγηση. Βρέθηκε ότι ευχάριστες πτυχές της αξιολόγησης είναι η προσωπική παρακολούθηση της επίδοσης του φοιτητή από τον καθηγητή και η επικοινωνία μαζί του. Προέκυψαν στατιστικά σημαντικές ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ των τεσσάρων κυρίαρχων αντιλήψεων της αξιολόγησης (ευχάριστης, παράγοντα βελτίωσης, λογοδοσίας και αχρείαστης). Το συνολικό δείγμα επέλεξε ως κυρίαρχες αντιλήψεις τη γραπτή εξέταση που διαρκεί από μία έως τρεις ώρες, τη βαθμολόγηση και τη λογοδοσία. Αυτές οι αντιλήψεις συμπίπτουν με την περιγραφή της τελικής αξιολόγησης στο τέλος της θεματικής ενότητας. Αρνητικές αντιλήψεις της αξιολόγησης συσχετίστηκαν με την πτυχή της αξιολόγησης ως γραπτής εξέτασης. Αναφορικά με τις επιπτώσεις της έρευνας στη βιβλιογραφία, η συμβολή της είναι σημαντική, καθώς οι αντιλήψεις φοιτητών ΑεξΑΕ για την αξιολόγησή τους δεν έχουν ακόμη διερευνηθεί σε βάθος. Τα ευρήματα που προέκυψαν έρχονται σε κάποια σημεία σε αντίθεση με τις αντίστοιχες αντιλήψεις των φοιτητών στα συμβατικά πανεπιστήμια. Οι θετικές αντιλήψεις των φοιτητών συνδέονται με ευρύτερη εφαρμογή διαμορφωτικών διεργασιών στην αξιολόγηση, χρήσης κριτηρίων, αξιοποίησης λογισμικών εικονικής αξιολόγησης και επικοινωνίας. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η εμπλοκή των φοιτητών στην αξιολογητική διαδικασία, με συνεχή επιμόρφωση-κατάρτιση των εμπλεκόμενων μερών και συνεχή αξιολόγηση των νέων εμπειριών.