About the Open University of Cyprus, 2019 edition in English

About the Open University of Cyprus, 2015 edition

Erasmus Success Stories at the Open University of Cyprus (ελληνικό και αγγλικό κείμενο, σε μία ενιαία έκδοση). Οι μαρτυρίες των συμμετεχόντων σε δραστηριότητες κινητικότητας στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Περίληψη: Η ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, ιδιαίτερα η κυπριακή συλλογή του Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ', επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Κυπριακή Λογοτεχνία μετά το 1955, όπως παρατήρησε ο Γιώργος Σαββίδης. Στην παρούσα ανακοίνωση θα καταβάλω προσπάθεια να ανιχνεύσω την επιρροή που άσκησε ο Σεφέρης στον ποιητικό λόγο του Χαραλαμπίδη καθώς και να αναδείξω τι μοτίβα άντλησε ο Κύπριος ποιητής από τη σεφερική ποίηση. Θα εστιάσω στις αναφορές που αφορούν ιδιαίτερα τη στενή σύνδεση μύθου και ιστορίας σε σχέση με τις διαχρονικές διαστάσεις του ελληνικού πολιτισμού και ταυτόχρονα θα επιστήσω την προσοχή στη χρήση της ειρωνείας όσον αφορά τα σχόλια του Χαραλαμπίδη αναφερόμενα στη σύγχρονη κυπριακή πραγματικότητα. Στην ανάλυσή μου θα χρησιμοποιήσω μεταξύ άλλων τα εξής ποιήματα: Η παράδοση της Κερύνειας, Γνώση της Ιστορίας (Μεθιστορία), Συντυχία (Δοκίμιν) και Πουλάρια και άλογα (Αμμόχωστος Βασιλεύουσα).

Περίληψη: Η ποιητική αναχώνευση γεγονότων, χαρακτήρων και κειμένων της αδιαίρετης ελληνικής ιστορίας συγκροτεί ένα σταθερό γνώρισμα στο ποιητικό και δοκιμιακό έργο του τιμωμένου, κάτι που επίσης τον κρατάει κοντά στην παράδοση του Παλαμά και του Καβάφη. Το Βυζάντιο (324-1453) και το Μεταβυζάντιο (1453-1821/1830/1878), με χρονικές διακυμάνσεις της κάθε περιόδου στο πλαίσιο της ιστορικής διαδρομής της Κύπρου, δεν θα ήταν δυνατόν να λείψουν από ένα έργο, που συνειδητά στρέφεται προς κομβικά σημεία της κυπριακής ιστορίας. Από την άποψη αυτή, ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι ποιητικές του συλλογές Μεθιστορία (Αθήνα 1995), Δοκίμιν (Αθήνα 2000), Κυδώνιον μήλον (Αθήνα 2006), δημοσιευμένες σε μια δεκαετία, όπως και το δοκιμιακό του έργο (Ολισθηρός ιστός, τόμοι 2, Αθήνα 2009), αλλά τα χνάρια αρχίζουν από παλαιότερα και συνεχίζονται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Μία προσπάθεια ιχνηλασίας τους θα επιχειρηθεί στην ανακοίνωσή μας.

Περίληψη: Πρόθεσή μας είναι να δείξουμε την πρόσληψη και αναπαραγωγή του τυπικού των δημοτικών τραγουδιών και του λαϊκού πολιτισμού στο έργο του σημαντικού ποιητή Κυριάκου Χαραλαμπίδη που έχει τις αναγωγές της στη διαρκή προσήλωσή του στην παράδοση, τη συντήρηση και τη συνέχειά της. Ο ποιητής μετουσιώνει σε ποίηση τον ρυθμό του κόσμου της Κύπρου, μέσα από τη λαϊκή θυμοσοφία, τα γνωμικά, τις προλήψεις, τις λαϊκές δοξασίες, ενώ αποθησαυρίζει στοιχεία και εικόνες της παράδοσης. Πιο συγκεκριμένα, στόχος μας είναι να μελετήσουμε και να δείξουμε τον τρόπο με τον οποίον, ο ποιητής τα αφομοίωσε και τα επεξεργάστηκε. Μέσα από αυτήν την προοπτική, η ανακοίνωση στοχεύει να επισημάνει ότι αυτός ο, ιδιαίτερα γόνιμος και ενδιαφέρων, διάλογος διακρίνεται από μία εντελώς νεοτερική και ανανεωτική αντίληψη γραφής. Ο Χαραλαμπίδης κατορθώνει να μεταγγίσει, αριστοτεχνικά, την αίσθηση του δόκιμου ποιητή μέσα σε καλούπια του δημοτικού τραγουδιού, το οποίο όμως εκσυγχρονίζει και εκεί φαίνεται η ποιητική μαστοριά. Ως εκ τούτου, δεν πρόκειται για φολκλορική μίμηση αλλά για ανανέωση, αφού τα μοτίβα, οι φόρμες και οι τεχνικές της δημοτικής παράδοσης αξιοποιούνται με έναν ιδιαίτερο τρόπο και μεταποιούνται, ώστε να επιτευχθεί η δημιουργική ανάπλασή τους. Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι ότι δεν περιορίζεται σε ένα απλό, γραμματολογικού ή λαογραφικού τύπου, ενδιαφέρον. Η εντρύφηση του ποιητή στο δημοτικό τραγούδι εντάσσεται και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο θεωρητικού και αισθητικού προσανατολισμού. Η ταύτιση με τη γη και τα πάθη της, η γοητευτική διαδικασία της γέννησης, του έρωτα, της φθοράς, του θανάτου και της αναγέννησης, καθώς και το διπολικό αντιθετικό ζεύγος: ατομικό/συλλογικό ασυνείδητο διατρέχουν το ποιητικό του έργο. Ο ποιητής αναδεικνύει τη δημοτική παράδοση και τις σύγχρονες επιβιώσεις της, ως έναν σημαντικό παράγοντα της ενότητας του ελληνικού λαού, προβάλλοντας τη μείζονα συνείδησή της, όπως μας το έδειξαν ο Σολωμός και ο Σικελιανός.

Έκθεση Πεπραγμένων του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου για το 2014

Έκθεση Πεπραγμένων του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου για το έτος 2015: Ανάμεσα σε άλλα, καλύπτει τις στρατηγικές δράσεις και έργα του έτους, θέματα σπουδών και νέα προγράμματα, τον πυλώνα της έρευνας, τις εγχώριες και διεθνείς συνεργασίες που αναπτύχθηκαν μέσα στο έτος, τις ημερίδες και εκδηλώσεις του ΑΠΚΥ, τον απολογισμό του έργου των διοικητικών υπηρεσιών και το έργο των μελών ΔΕΠ μέσα στο 2015. Προλογίζουν ο Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής και ο Διευθυντής Διοίκησης και Οικονομικών.

Έκθεση Πεπραγμένων του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου για το έτος 2016

Έκθεση Πεπραγμένων του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου για το έτος 2017

Έκθεση Πεπραγμένων του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου για το έτος 2018

Περίληψη: Στο ποιητικό έργο του Κ. Χαραλαμπίδη παρατηρούνται τρεις κύριες περιπτώσεις εναλλαγής γλωσσικού κώδικα: Εναλλαγή ανάμεσα σε γλώσσες: Ξενόγλωσσες λέξεις, εκφράσεις (αγγλικές, γερμανικές, γαλλικές) μέσα στο ελληνικό κείμενο, εναλλαγή ανάμεσα στην Κοινή Νεοελληνική και την κυπριακή διάλεκτο, εναλλαγή ανάμεσα στην αρχαία και τη νεοελληνική γλώσσα. Στην ανακοίνωσή μου θα επεκταθώ ιδιαίτερα στην περίπτωση της αρχαίας γλώσσας, καθώς επίσης και στη σχέση της εναλλαγής γλωσσικού κώδικα με τη διακειμενικότητα.

Περίληψη: Στην εισήγηση εξετάζεται συνοπτικά η όλη παρουσία της Ελένης στα έργα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, στις νεώτερες κυρίως ποιητικές συλλογές του, με επικέντρωση στη μετάπλαση των αρχαίων ελληνικών πηγών του μύθου και στην υπέρβαση των πρόσθετων επιδράσεων που δέχθηκε από σχετικές πηγές και λογοτεχνικές τάσεις μεταγενέστερες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται (αφ’ ενός) στην επίδραση έργων της αρχαίας κυπριακής γραμματείας και (αφ’ ετέρου) στη συμβολική χρήση του ονόματος της Ελένης και των παρεμφερών μυθολογικών και λογοτεχνικών μοτίβων σε έργα που δεν αναφέρονται πρωτίστως σε αυτήν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Αφροδίτη-Ελένη» (πβ. τα περί Αριάδνης-Αφροδίτης, που διηγούνταν ο Παίων ο Αμαθούσιος και απαθανάτισε ‒με αναφορά σ’ αυτόν ο Πλούταρχος).

Περίληψη: Η παρούσα ανακοίνωση επιθυμεί να προεκτείνει τον υπάρχοντα κριτικό προβληματισμό γύρω από τη μεθιστορική υποδομή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη ως κατεξοχήν θεολογική, εστιάζοντας, κατά κύριο λόγο, στο βιβλικό διακείμενο, το οποίο τροφοδοτεί πολλαπλώς με διάφορα επεισόδια, πρόσωπα, θέματα και μοτίβα όχι μόνο το σύνολο, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος της χαραλαμπιδικής δημιουργίας. Η εισήγηση αυτή επικεντρώνει το ενδιαφέρον της με επιλεκτικές αναφορές στο πρόσωπο του Χριστού, στο οποίο αφιερώνονται, σημειωτέο, περισσότερα ποιήματα από οποιαδήποτε άλλη μορφή της χαραλαμπιδικής δημιουργίας εν τω συνόλω της. Η εισήγησή μου αντλεί μεθοδολογικά από τον στοχασμό της σύγχρονης γαλλικής μυθοκριτικής σχολής, η οποία ενέταξε τα βιβλικά πρόσωπα στο επίκεντρο της μελέτης του λογοτεχνικού μύθου. Στην ανακοίνωση εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το πρόσωπο του Χριστού μετασχηματίζεται αισθητικά από τον ποιητή, συχνά με άκρως ανατρεπτική ή και προκλητική διάθεση, χωρίς να χάνει, εντούτοις, επ’ ουδενί τη θεολογική/ιερή του υπόσταση. Η συμβολική αναδίφηση του προσώπου ως φορέα ενός περιεχομένου στοιχειώδους για την οντολογική —ως προς τα έσχατα— υποδομή του ατόμου αναδεικνύει έναν Χριστό καλειδοσκοπικό και οικουμενικό, ο οποίος συμπυκνώνει, όπως επιθυμώ να καταδείξω, το βαθύτερο αρχετυπικό/μυθηματικό σχήμα του ποιητικού λόγου και της μεθιστορικής προσέγγισης του Χαραλαμπίδη εν γένει.

Περίληψη: Αντιλαμβάνομαι το συνολικό έργο του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, κυρίως, αλλά όχι μόνον, στα μετά τη Μεθιστορία ποιητικά του βιβλία, ως μια χειρονομία διαρκούς και δυναμικής αποκατάστασης του κρισιμότερου από τα στοιχεία που έχουν χαθεί, και που συνιστά ό,τι ο ίδιος ο ποιητής υποβάλλει ως την υψηλότερη απώλεια κατά την οικουμενική ιστορική τραγωδία. Δεν αναφέρομαι στη (γεωγραφική) πατρίδα, ούτε στη φυσική ζωή, τη βιολογική ύπαρξη, αλλά στη βαθύτερη και πνευματική ιδιοσυστασία, που αίρει τον άνθρωπο υπέρ τη φθορά, και τον αθανατίζει διά της μετοχής του στον Λόγο. Πρωτίστως, λοιπόν (και τελικά), αυτό που έχει χαθεί είναι η ιερά αγιοταφίτικη σινδόνη, το σάβανο που σκεπάζει την απώλεια, και από την απώλεια θωρακίζει τα πλάσματα: η στολή της ψυχής, ένα μαντήλι, το μίζαρον. Με αναφορές απ’ όλο το έργο, αλλά ιδιαιτέρως εμβαθύνοντας στο ομώνυμο ποίημα, θα διακρίνω ουσιώδη οντολογικά στοιχεία του εν γένει μεθιστορικού τρόπου, κατά το τριμερές σχήμα: υποστατικό, απολογητικό, αγαπητικό, η ανάπτυξη του οποίου θα φωτίσει τη συνύφανση ιστορίας και εσχατολογίας, την υπέρβαση της πρώτης προς (πάντα ήδη, όχι ακόμα) τον λυτρωτικό και λυτρωμένο χρόνο της Όγδοης Ημέρας, τον κατ’ εξοχήν χρόνο, δηλαδή, της μεθιστορίας καθαυτής.

Περίληψη: Στον όψιμο Χαραλαμπίδη, η μυθογνωσία παίρνει συχνά τη μορφή απαιτητικών ποιημάτων-αινιγμάτων, που προ(σ)καλούν τον αναγνώστη να τα αποκρυπτογραφήσει. Το ποίημα «Κλέεια, Ευδώρη, Κορωνίς, Φαιώ και Φαισύλη» από τη συλλογή Ηλίου και Σελήνης Άλως (Αθήνα: Κέδρος 2015) αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιου ποιήματος- αινίγματος, το οποίο όμως με το πέρας του παιγνίου αποκαλύπτει έναν διπλό φιλοσοφικό στοχασμό: (α) πικρό, για την ανατρεπτική παρέμβαση του ανθρώπινου θηρίου στην τάξη του σύμπαντος, στη «λογική του μυστηρίου»· (β) πιο αισιόδοξο, καθώς το «μυστήριο» διαταράσσεται μεν αλλά παραμένει. Το ποίημα, «κλειστό και ανοικτό, δηλαδή σκοτεινό και φωτεινό», ακολουθεί τη μεταφυσική ροπή που επανέρχεται με δυναμισμό στις πιο πρόσφατες συλλογές του Χαραλαμπίδη, ο οποίος ποικιλοτρόπως επιχειρεί «να ανατάμει τις αιτίες των όντων μέσα από τους μυστηριακούς συμβολισμούς» (αυτοσχόλιο ποιητή, per litteras). Όπως συνηθίζεται στα αινιγματικά παίγνια, ο ποιητής παρέχει έναν μίτο ερμηνείας (στις Σημειώσεις): τα πέντε ονόματα ανήκουν στις Υάδες, τις αστερωμένες κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης ή της Αίθρας, «ονόματα που αντανακλούν την έννοια του φωτός» (σ. 87 της συλλογής). Τι ξέρει η Σφίγγα, η «προαιώνια ως προς τη γνώση των ανθρωπίνων» (αυτοσχόλιο ποιητή), και πώς θα λύσουμε το αίνιγμά της; Ποια είναι η σχέση των Υάδων με τη Θήβα και με τον μύθο της εκστρατείας των Επτά, στον οποίο το ποίημα αναφέρεται; Γιατί ο ποιητής εστιάζει στο φως, όταν πρόκειται να ακολουθήσει η φρικτή κακοφωνία του σκότους και του θανάτου;